Aleksitimi, birçok kişinin yaşadığı bir durumu tanımlar. Aleksitimi nedir? sorusuna basitçe duyguları tanımlamak, ayırt etmek ve ifade etmekte zorluk çekmek diye cevap verebiliriz. Zaten Aleksitimi kelimesi de, Yunan kökenli olup, "duygular için kelimeler yok" anlamına gelir.
Bu durum, insanların duygularıyla nasıl etkileşime girdiklerini, ilişkilerde ve hatta kendileriyle olan ilişkilerinde nasıl davrandıklarını etkiler. Ayrıca, bir kişinin çevresini nasıl analiz ettiği ve dünyayla nasıl etkileşimde bulunduğu üzerinde de değişiklikler yapabilir.
Aleksitimi olduğumu nasıl anlarım?
Birinin alexitimia (aleksitimi) olup olmadığını anlamak kolay değildir. Çoğu zaman, bir kişi bunun farkında bile olmayabilir. Bu, tamamen kişinin deneyimlediği içsel bir fenomendir. "Alexithymia" terimi ilk kez 1970'lerde yapılan araştırmalarda tanımlanmıştır ve klinik bir tanısı yoktur. Ancak, genel nüfusun yaklaşık %10'unu etkilediği düşünülmektedir.
Aleksitimi nedir?
Aleksitimi, kişinin içsel durumlarını yorumlama ve etiketleme yeteneği olan "interoception" duygusu ile yakından ilişkilidir. Bu da "Aleksitimi nedir?" sorusunu ararken üzerinde durmamız gereken bir konudur. Azalmış interoception'a sahip kişiler, genellikle aç, susuz, yorgun, uyarılmış veya acı içinde olup olmadıklarını kolayca anlayamazlar.
Aleksitimi kimlerde görülür?
Aleksitimi'nin herkes için aynı şekilde deneyimlenmeyen bir durum olduğunu belirtmek önemlidir. Kişiden kişiye farklılık gösterir. Örneğin, otizmli bireylerde daha yüksek oranlarda görülür. Ayrıca kadınlarda aleksitimi görülme oranı erkeklere oranla daha azdır. Ayrıca, obsesif-kompulsif bozukluk, premenstrüel disforik bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete ve depresyon gibi durumlar yaşayan insanlar arasında da daha yaygındır.
Duyguları ve bedensel hisleri adlandırma pratiği şart
Duygusal farkındalık, Aleksitimi'nin bir kişinin duyguları nasıl deneyimlediğini ve yorumladığını, bedendeki fiziksel hisleri fark etmekten, bunları belirli duygular olarak tanımlamaya ve nasıl tepki vereceklerine karar vermeye kadar etkiler. Bir kişinin bu süreçte hangi noktada zorluk yaşadığını anlamak, onlara hangi tür desteğin gerekli olabileceğini belirlemeye yardımcı olabilir.
Aleksitimi, bir kişinin duygularıyla bağlantısını etkileyebilirken, duygusal farkındalık, yetişkinlikte geliştirilebilen ve zaman içinde iyileştirilebilen bir beceridir. Duyguları ve bedensel hisleri adlandırma pratiği yapmak, Aleksitimi'si olan kişilerin kendilerini daha iyi anlamalarına yardımcı olabilecek bir stratejidir. Bir diğer strateji ise bunların bedende nasıl temsil edildiğini tanımlamayı öğrenmektir.