Gezegenlerin Güneş etrafındaki yörüngeleri, pek çok bilimsel tartışmaya konu olmuştur. Şu anki yörünge özellikleri iyi anlaşılsa da, Güneş Sistemi'nin oluşumundan bu yana gezegen yörüngeleri evrilmiş ve değişim göstermiştir. Son birkaç on yıldır öne çıkan fikirlerden biri, gezegenlerin etkileşimleri sonucu genç gezegenlerin orijinal konumlarından içeriye veya dışarıya doğru kaydığını öne süren gezegen göçü olgusudur. Günümüzde ise, Güneş Sistemi'nden geçen 2 ila 50 Jüpiter kütlesindeki bir cismin bu değişime neden olabileceği hakkında yeni bir teori ortaya atıldı.
Gezegenlerin yörüngelerindeki evrim süreci oldukça karmaşık bir mekanizmaya sahiptir. Başlangıçta, gezegenler genç ve sıcak Güneş'in etrafında dönen gaz ve tozdan oluşan bir diskten meydana geldi. Açısal momentumun korunumu, materyalin bir düzlem oluşturmasına ve yörüngelerin dairesel ve aynı düzlemde olmasına neden oldu.
Gezegenler büyüdükçe, protoplanetaryen disk içindeki etkileşimler yörünge göçlerine yol açtı ve gezegenler içeriye ya da dışarıya doğru hareket etti. Ayrıca, yörünge eksantrikliği ve eğimini önemli ölçüde değiştiren yerçekimsel etkileşimler de yaşandı ve bazı protoplanetlerin Güneş Sistemi'nden dışarı atılmasına neden oldu. Güneş'ten gelen gelgit kuvvetleri de yörüngeleri değiştirmiş olabilir.
Protoplanetlerin sistemden atılması, Güneş Sistemi'nin oluşum sürecinde oldukça yaygın bir olay olarak görülse de, arada bir göksel cisimlerin sistemimize uğramış olabileceği düşünülüyor. Bu tür cisimler nadir görülse de, uzak gezegen sistemleri hakkında değerli bilgiler sunar.
Yıldızlararası ziyaretçi yörüngeyi değiştirmiş olabilir mi?
2017 yılında keşfedilen Oumuamua, ilk doğrulanan yıldızlararası ziyaretçi oldu. Uzun bir şekle ve alışılmadık bir ivmeye sahipti; bu, büyük ihtimalle gaz salınımı veya diğer yerçekimsel olmayan kuvvetlerden kaynaklanıyordu. Yakın zamanda yayınlanan bir makale, böyle bir yıldızlararası ziyaretçinin gezegenlerin yörüngelerinde değişikliklere neden olmuş olabileceğini öne sürüyor.
Toronto Üniversitesi'nden Garett Brown'un liderliğindeki bir bilim insanları ekibinin yazdığı makaleye göre, gaz devlerinin eksantrikliği konusundaki mevcut teoriler gözlemleri açıklamakta yetersiz kalıyor. Bunun yerine, Güneş Sistemi'nden geçen 2 ila 50 Jüpiter kütlesinde bir cismin bu değişimin daha olası bir nedeni olduğunu gösteriyorlar. Makalede, perihelion mesafesi (Güneş'e en yakın mesafe) 20 astronomik birimden küçük ve hiperbolik fazlalık hızı 6 km/s'den az olan bir cismin gözlemleri açıklayabileceği belirtiliyor.
Ekip, hesaplamalarının yıldızlararası bir ziyaretçinin bugünkü yörüngeleri oluşturma olasılığının 100'de 1 olduğunu ve bu olasılığın diğer teorilerden çok daha güçlü olduğunu gösterdiğini öne sürdü. Simülasyonlar ve ziyaretçinin özelliklerine ilişkin yaklaşık değerler kullanılarak yapılan analiz, bu teorinin şimdiye kadar en makul açıklama olduğunu gösteriyor.
Orijinal makaleyi okuyabilirsiniz.
