2021 yılında, Çin’in Zhurong adlı keşif aracı, Mars’ın kuzey yarımküresindeki Utopia bölgesinde, daha önce antik su izlerine rastlanan bir düzlüğe iniş yaptı. O zamandan bu yana yüzeyi incelemeye devam eden Zhurong’un yeni bulguları, Scientific Reports dergisindeki bir çalışmada paylaşıldı. Çalışmanın baş yazarı, Hong Kong Politeknik Üniversitesi’nden Bo Wu, AFP’ye yaptığı açıklamada Zhurong’un iniş bölgesinde, geçmişte bir okyanusun var olduğuna işaret eden "çukur koniler, çokgen hendekler ve aşınmış akıntılar" gibi çeşitli yapılar gözlemlediklerini belirtti.
3,7 milyar yıl önce büyük bir sel baskını sonucu oluşmuş
Önceki araştırmalar, krater benzeri bu çukur konilerin çamur volkanlarından kaynaklanabileceğini ve genellikle su veya buz bulunan alanlarda oluştuğunu öne sürüyordu. Çalışmaya göre, gezginden gelen veriler, uydu görüntüleri ve Dünya’daki analizler, bölgede bir kıyı hattının bir zamanlar var olmuş olabileceğini gösteriyor. Araştırma ekibi, bu okyanusun yaklaşık 3,7 milyar yıl önce büyük bir sel baskını sonucu oluştuğunu düşünüyor.
Ardından okyanus donarak bir kıyı hattı oluşturmuş ve yaklaşık 3,4 milyar yıl önce de tamamen ortadan kaybolmuş olabilir.
Bo, "bu bulguların Mars’ta bir okyanusun kesin olarak var olduğunu kanıtlamadığını" özellikle vurguladı. Bu kesinlik muhtemelen Mars’tan Dünya’ya kaya örnekleri getirecek bir görevle sağlanabilir.
"Mars’ı Ay gibi düşünme eğilimde olmak yanlış"
Mars’ta bir okyanusun varlığına dair diğer kanıtları inceleyen bilim insanı Benjamin Cardenas, bu yeni çalışmaya "şüpheyle" yaklaştığını belirtti. Araştırmacıların, Mars’ın güçlü rüzgarlarının son birkaç milyar yılda tortuları nasıl savurduğunu ve kayaları ne kadar aşındırdığını yeterince dikkate almadığını düşündüğünü ifade etti.
ABD’deki Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nden Cardenas, "Mars’ı Ay gibi pek aktif olmayan bir gezegen olarak düşünme eğilimindeyiz, ama aslında o aktif!" dedi. Cardenas, "yavaş bile olsa Mars’taki erozyon oranlarının bu kadar uzun bir sürede kıyı hattı izlerini yok edebileceğini" gösteren geçmiş modelleme araştırmalarına dikkat çekti.
Bo ise, rüzgarın bazı kayaları aşındırmış olabileceğini kabul ederken, Mars’a çarpan meteorların zaman zaman "yer altındaki kaya ve tortuları yüzeye çıkarabileceğini" belirtti.
Gerçeği öğrenmek, Güneş Sistemi’nde Dünya’nın yaşam barındırma yeteneği açısından yalnız olup olmadığını anlamamıza katkı sağlayabilir.
Cardenas, "Çoğu bilim insanı, Dünya’daki yaşamın ya okyanusun altında, deniz tabanından çıkan sıcak gazlar ve mineraller aracılığıyla ya da su ve hava sınırında, küçük gelgit havuzlarında başladığını düşünüyor. Bu nedenle, bir okyanus varlığı gezegenin yaşanabilirlik potansiyelini artırıyor" dedi.
