Mistik, kökeni Latince “mysticus” kelimesine dayanan ve gizemli, bilinmeyen sırlarla dolu anlamlarına gelen bir terimdir. Bu kavram kişinin içi dünyasını, yaşadıklarını ruhsal deneyimleri hem de bu deneyimlerin manevi boyutla ilişkisini ifade eder.
Bu anlayış kişinin ruhsal ve bilinçsel derinleşmesini sağlayarak daha sezgisel bir hayat sürmesini sağlamaya çalışır. Hayatın anlamını arayan, sezgilerini takip eden ve hissiyatıyla yaşayan kişilerin bakış açısı ve yaşam biçimidir.
Mistik Kavramının Kökeni
Mistik düşünce tarihte birçok ülkede boy göstermiştir. İslam, Hristiyanlık, Yahudilik ve Budizm gibi inanç sistemlerinin kendine has mistik bir anlayışları vardır. İslam’da tasavvuf, Hristiyanlık’ta mistisizm, Budizm’de Zen ve Hinduizm’de Yoga, mistik anlayışın çeşitleridir.
Bu inançlarda, yaşayışlarda amaç tanrıyla bir olma, ona ulaşma çabalarını gerçekleştirmektir. Hayatın sıradan deneyimlerinden uzaklaşıp daha derin daha kendinden bir hakikate ulaşmaktır.
Mistik düşüncenin ana temalarından biri, Tanrı ya da evrenle doğrudan bir birleşme ya da birlik arayışıdır. Bu birlik evrensel bir hakikate ulaşmayı içerir. İslam tasavvufunda "fenafillah" terimi bu birleşme arzusunu ifade eder. Hinduizm’deki "mokşa" veya Budizm’deki "nirvana" kavramları da benzer bir şekilde, bireyin maddi dünyanın “yanılsamalarından” kurtularak, evrensel bir hakikate ulaşmayı anlatır.
Mistik düşüncede, bireyin maddi dünyadaki arzulardan, nefis ve egodan arınması önemlidir. Bu dönüşüm, ruhsal aydınlanmanın ve daha yüksek bir bilincin kapısını açar. Birey, kendisini tanıdıkça, evrenin daha derin sırlarını ve hakikatlerini de keşfeder.
Elbette her düşünce biçiminde, her hayat tarzında kendine has özellikler vardır. Zaten onları değerli kılan, farklı kılan da bu kendine has özelliklerdir. Peki mistik yaşam tarzında ne gibi farklılıklar vardır?
Dünyadaki zevklerden arınmış olmak gereceği için dünyaya bir sevgi duyma, aşk besleme olmayacaktır. Olabildiğince dünyadan uzak yaşamak esastır.
Mistik yaşam tarzı dünyadaki zevklerden tamamen arınmış olmayı ister. Dışardaki bedeni değil de içerdeki ruhu, kişinin özünü doyurmak ister. Tabii ki bu yaşamın da belli başlı zorlukları vardır. Mistik yaşam tarzı sabır, tevazu, teslimiyet ve kendini adama gibi olguları barındırır.
Mistikler, genellikle hayatlarında belirli pratikler ve ritüeller uygularlar. Bu pratikler, ruhsal yolculuklarında onlara yardımcı olur. İslam’da zikir, meditasyon, içsel tefekkür ve dua gibi pratikler mistik deneyimlerin bir parçasıdır. Budizm ve Hinduizm'de meditasyon, yoga ve nefes teknikleri vardır.
Artık modern dünyada eskiden olduğu gibi bir mistik anlayış –neredeyse- yok. Günümüzdeki mistiklik dini bağlamından ve geleneksellerinden sıyrılarak çok daha evrensel bir boyuta taşındı. Bu aşamada karşımıza “farkındalık” kelimesi çıkıyor.
Farkındalığın çok fazla ön plana çıkarılmasıyla modern dünyada mistik anlayış bu yöne doğru itildi. Modern mistikler, sadece dini inançlar çerçevesinde değil kişisel gelişim ve ruhsal arayış gibi konularda bu yolu takip ediyorlar. Bu yolda yine meditasyon ve yoga başlıca teknikleridir.
Teknolojinin gelişimi belki de insanları daha çok bu yöne itmiştir. Günlük hayattan, sosyal medyadan bunalan kişiler ruhlarını doyuracak bir yer bulamıyorlar ve mistisizme yöneliyorlar. İnsanlar ruhsal bir dinginlik arayışına giriyorlar.