Palyaçolardan korkuyor musunuz? Yalnız değilsiniz. Koulrofobi olarak bilinen palyaço korkusu, birçok kültürde hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülen yaygın bir durum. Ancak bu korkunun nedenleri, yeterince araştırılmadığı için hâlâ tam olarak anlaşılabilmiş değil.
Bir grup araştırmacı, insanların neden palyaçolardan korktuğunu anlamak amacıyla geniş kapsamlı bir çalışmaya imza attı. Araştırmada, palyaço korkusunun yaygınlığını ve şiddetini ölçmek için psikometrik bir anket geliştirildi ve 18-77 yaş arasında 987 kişilik uluslararası bir örneklem bu anketi doldurdu. Sonuçlar, katılımcıların %53,5’inin en az bir dereceye kadar palyaçolardan korktuğunu, %5’inin ise bu korkuyu “aşırı derecede” yaşadığını ortaya koydu.
Palyaço korkusu neden bu kadar yaygın?
Ankete göre, kadınlar palyaçolardan erkeklere kıyasla daha fazla korkuyor. Ayrıca, yaş ilerledikçe bu korkunun azaldığı görüldü; bu bulgu, diğer korkularla ilgili araştırmalarla da uyumlu.
Peki, insanlar palyaçolardan neden korkuyor? Bu sorunun yanıtını bulmak için katılımcılara sekiz farklı olası sebep sunuldu:
En çok kabul gören nedenler arasında, palyaçoların makyajlarının onların insana benzemeyen ve ürkütücü bir görünüm sunması yer aldı. Palyaçoların abartılı yüz ifadeleri, yüz boyalarının duygusal sinyalleri gizlemesi ve davranışlarının öngörülememesi gibi faktörler de korkuyu tetikleyen etkenler olarak öne çıktı.
İlginç bir şekilde, palyaçolardan korkmanın en az kabul gören sebebi, geçmişte bir palyaçoyla yaşanmış kötü bir deneyim oldu.
Popüler kültür ve palyaço korkusu
Araştırmada, popüler kültürdeki olumsuz palyaço tasvirlerinin palyaço korkusuna önemli bir katkı sunduğu bulundu. Örneğin, Stephen King'in It romanındaki ürpertici Pennywise karakteri, sinema filmlerinde korkutucu bir palyaço olarak yeniden canlandırıldı ve pek çok kişi için korku kaynağı oldu. Hatta, ünlü fast food zincirinin maskotu Ronald McDonald gibi "korkutucu olması amaçlanmamış" palyaçolar bile bazı insanlarda tedirginlik yaratıyor. Bu durum, palyaçoların görünümünde daha temel bir rahatsızlık kaynağı olabileceğini düşündürüyor.
Araştırmacılar, özellikle palyaçoların makyajları nedeniyle yüz ifadelerinin tam olarak anlaşılmamasının bu korkunun en büyük sebebi olduğu sonucuna vardı. Bir palyaçonun gerçek duygularını görememek, insanların onların ne düşündüğünü veya ne yapacağını kestirememesine yol açarak tedirginlik yaratıyor.
Palyaço korkusu hakkında yeni sorular
Bu araştırma, insanların palyaçolardan neden korktuğuna dair bazı yeni bilgiler sunsa da hâlâ pek çok soru yanıt bekliyor. Örneğin, duyguları maskeleyen makyajların korku yaratması, yüzünü hayvan gibi boyayan kişilerin de aynı türde bir etkisi olabileceği anlamına mı geliyor? Yoksa palyaçoların makyajında bu korkuyu tetikleyen daha özel bir şey mi var?
Araştırmacılar, şimdi bu sorulara odaklanarak palyaço korkusunun ardındaki gizemi çözmeye devam ediyor.