İnternetin gelişimiyle birlikte birçok eski medya içeriğine erişmek artık çok kolay. Ancak bazı içerikler var ki, zaman içinde kaybolmuş ya da gizemini korumaya devam ediyor. Daha önce "Küçükken bir oyun oynadım ama adını hatırlamıyorum internette de aradım bulamadım." gibi bir şey diyenle karşılaştınız mı? Eminim mutlaka böyle bir şey duymuşsunuzdur ya da o kişi sizsinizdir. Küçükken sizin de izlediğiniz ama internette asla bulamadığınız bir çizgi film vardır. Mesela benim var. Beyaz Diş'in ucuz bir versiyonuydu. İnternette aradım taradım ama asla Türkçe dublajını bulamadım. İşte biz bunlara kayıp medya diyoruz.
Daha önce tükettiğimizi zar zor hatırladığımız ama herhangi bir görüntüsünü bulamadığımız şeylere "Kayıp Medya" diyoruz. Hatıralarımızda yer edinen ama bir kopyasını bile bulamadığımız bazı medya içerikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için, kaybolan medya içeriklerini araştıranların bir araya geldiği Lostmediatr Subreddit'i adlı platforma da göz atabilirsiniz. Belki de birlikte kayıp medyanın izini sürebiliriz. İşte Türkiye'de unutulmaz ancak bir kopyasını bile bulamadığımız bazı medya içerikleri...
1. Hugo'ya Küfür Eden Çocuk
Listenin en başında elbette Hugo'ya küfür eden çocuk yer alıyor. Hugo'ya küfür eden çocuk kayıp medya dediğimizde en popülerlerden birisi olarak önümüze çıkıyor. 90'lı yıllarda Türkiye'de çocukların televizyon karşısında heyecanla izlediği ve numara ile katılabildikleri Hugo adlı televizyon oyunu, büyük bir popülerlik kazanmıştı. Programda, ekran başındaki çocuklar yarışmacıyı izlerken bir şanslı kişi telefonla bağlanıp oyunu oynayabiliyordu. Ancak bir gün, hiç beklenmeyen bir olay yaşandı. Yayın sırasında bir çocuk, Hugo'ya küfür etti!
Sunucu Tolga Abi'nin sakinleştirmeye çalıştığı çocuğun, hem oyuna hem de sunucuya küfür ederek telefonu kapatması, izleyenler tarafından şaşkınlıkla karşılandı. Olayın ekranlarda hiçbir kaydının olmaması, “Gerçekten yaşandı mı?” sorusunu gündeme getirdi. Yıllar sonra, bir gazetede yer alan köşe yazısı ve bir Facebook paylaşımı sayesinde, kaybolan anının kayıtlara geçmesine sebep olan tanıklıklar ortaya çıktı. Ancak Tolga Abi, bu olayı tamamen inkar etti. 2016 yılında programın yapımcılarından olan Alphan Manas ise olayın yaşandığını kabul eden bir tweet atmıştı. Elimizde bir kayıt olmadığı için gerçekliğine dair tartışmalar hala sürüyor.
2. Türk Yapımı Ben 10 Oyunları
Bir başka kayıp medya örneği de, Türkiye'de büyük bir popülerlik kazanmış olan Ben 10 adlı çizgi filmle ilgili. Çizgi film, çocukların kahramanı Ben Tennyson’un süper güçler kazandığı ve dünyayı kurtardığı maceralarını konu alıyordu. Bu seri, Türkiye'de de büyük ilgi gördü. Okullarda, kırtasiyelerde Ben 10 figürleri ve ürünleri satılıyor, hatta Türkiye’ye özel oyunlar bile yapılıyordu.
Ancak yıllar sonra, Ben 10 oyunlarının internette kaybolması büyük bir merak uyandırdı. Birçok kişi, bu oyunları bulmak için araştırmalar yaptı ama internet üzerinde hiçbir kopyasına ulaşamadılar. Derken, bir gün bir ikinci el satış sitesinde, Ben 10 oyunu satışı yapan bir ilan fark edildi. Bu ilan, yıllarca kaybolmuş bu oyunların bulunmasını sağladı. Bir kişi, oyunları satın alıp internete yükleyerek kaybolan medyayı bir kez daha gün yüzüne çıkarmış oldu.
3. TRT Çocuk'un Yarışcı Arazi Oyunu
Yarışçı Arazi, TRT Çocuk’un web sitesinde bir dönem çok popülerdi. Çocuklar bu oyunu internet üzerinden rahatça oynayabiliyorlardı, ancak zamanla bu oyun, daha düşük kaliteli mobil versiyonlara dönüştü. İlk zamanlar keyifli ve akıcı olan oyun, yerini daha basit ve zaman zaman ilgi kaybettiren alternatiflere bıraktı. Fakat, oyun artık tamamen kaybolmuş değil; reddit ve youtube üzerinden oyunun eski versiyonunu bulup oynayabiliyorsunuz.
4. Aslan Max Oyunları
Aslan Max, 2010'ların başlarında çok popüler olan bir internet sitesinin parçasıydı. Algida’nın Max Land isimli sitesinde, oyunlar ve eğlenceli aktivitelerle çocukları eğlendiriyordu. M Adası, A Adası, X Adası gibi farklı adalarda sürat teknesi gibi oyunlarla zaman geçirilebiliyordu. Bu oyunlar, çocukların sosyal etkileşimde bulunarak, eğlenceli vakit geçirmelerini sağlıyordu. Ancak, zamanla reklamlar ve içerik değişti, Max Maceraları adı altında yeni bir yönelim başladı ve eski site ile içeriği kayboldu. Bugün, eski Max Land oyunlarına dair çok az içerik var. Hala bazı görüntülere ulaşmak mümkün olsa da, oyunların kendileri kayıp durumda.
5. Akıllı Çay Bardağı
Son dönemlerde internette "Akıllı Çay Bardağı" adlı eski bir internet oyunu hakkında tartışmalar dönüyor. Reddit’te yapılan bir gönderi, yıllar önce Lipton’un web sitesinde ve Facebook oyunları arasında yer alan, çay bardağının kullanıcı sorularına yanıt verdiği bir oyunun hatırlandığını iddia ediyor. Ben de bu oyunu oynadığımı çok net hatırlıyorum. Oyun başlamadan önce aklımızdan bir şey tutardık ve Akıllı Çay Bardağı, evet-hayır soruları sorarak tahmin yürütürdü. Hatta bir küfür ya da +18 bir şey tuttuğumuzda "Çok ayıp" tarzı şeyler söylerdi. Şu anda internette sahte versiyonları bulunsa da, orijinal oyun kayıp durumda.
6. Cevapların Recebi - Recep Abi'ye Sor
Akıllı Çay Bardağı ile benzer bir başka kayıp medya örneği de "Recep Abi'ye Sor" ve "Cevapların Recep’i" adlı oyunlardı. Bu oyunlar, 2000’li yılların ortalarında popüler olmuş ve belirli internet sitelerinde oynanabiliyordu. Kullanıcılar Recep İvedik'e sorular sorarak mizahi ve bazen de alaycı cevaplar alabiliyordu.
Bazı eski kullanıcılar, Recep Abi’nin verdiği cevapların oldukça eğlenceli olduğunu ve bu oyunun uzun süre internet kültürünün bir parçası haline geldiğini hatırlıyor. Fakat, tıpkı Akıllı Çay Bardağı gibi, orijinal versiyonlarına ulaşmak şu an için imkansız gibi görünüyor.
7. Killer Bean Forever Türkçe Dublaj Versiyonu
Kısa süre önce Reddit'te "Killer Bean Forever Türkçe dublaj versiyonu" başlıklı bir gönderi dikkat çekti. 2009 yapımı olan bu animasyon filmi, zaman içinde bir kült klasiğine dönüşse de, Türkçe dublajlı versiyonunun varlığı konusunda hala büyük bir belirsizlik var. Peki, bu dublaj gerçekten yapıldı mı, yoksa internette yayılan bir efsane mi?
Reddit gönderisinde, kullanıcılar filmin zamanında televizyonda veya internette Türkçe dublajlı olarak yayınlandığını hatırladıklarını söylüyor. Bazıları ise bunun sahte hatıralardan biri olduğunu ve aslında hiçbir zaman dublajlı yayınlanmadığını iddia ediyor. Tartışmalarda en dikkat çeken nokta, filmin dublajına dair herhangi bir kaydın bulunmaması. Filmi Türkçe olarak izlediğini söyleyenler olmasına rağmen, elimizde somut bir kanıt yok. Bu da onu "Küçükken izlediğimiz ama asla bulamadığımız o medya içerikleri" arasına sokuyor.
Nostalji ve Kayıp Medya
Kayıp medya, günümüzde hala birçok insanın merakla araştırdığı bir konu. Bir yandan kaybolan içeriklerin geçmişine dair somut bir iz bulmak imkansız hale gelirken, diğer yandan kaybolmuş anıların hatırlanması, bu kayıpların değerini artırıyor.
Yazımızın en başında size söylediğim gibi; ben de bir kayıp medyayı arıyorum. Beyaz Diş'in GoodTimes Entertainment tarafından yayınlanan bir versiyonuydu. Eski bir CD'den ibaret bu aradığım film ancak çocukluğumda büyük bir yeri olan bu filmi bulmak benim hayat amacım oldu. Yıllardır belli aralıklarla o filmi düşünüyorum. İngilizcesini bulduğum gün müzikleri duyduğum an küçüklüğüme döndüm. Kayıp medyalar sanırım küçükken hayatımızda büyük bir yer kapladığı için daha da önem kazanıyor.
Bu yazıda bahsettiğimiz medya içeriklerinden bazılarını hatırlıyor musunuz? Ya da sizin de çocukken izlediğiniz, oynadığınız ancak şu an internette hiçbir izine rastlayamadığınız içerikler var mı? Eğer varsa, yorumlarda paylaşın! Belki de birlikte kayıp medyanın izini sürebiliriz.