Günümüzde hayvanları insanlaştırma eğilimi, yani onlara insan duyguları ve özellikleri atfetme, oldukça yaygın ve neredeyse gelenekselleşmiş durumda. Peki ya geleceğimizde daha fazla yer alacak olan robotlar? Onlara karşı da benzer duygusal bağlar geliştirecek miyiz?
Antropomorfizm Nedir?
Antropomorfizm, insan olmayan varlıklara veya nesnelere insan özelliklerini, duygularını ve davranışlarını atfetme eğilimi olarak biliniyor. İnsanlar hayvanlara, doğa olaylarına, hatta cansız nesnelere insan benzeri özellikler yüklemeyi seçebiliyor. Evcil hayvanların bakışlarından anlam çıkarmak ya da bir yağmur, gökkuşağı, fırtına gibi doğal afetlere duygusal anlamlar yüklemek Antropomorfizm'e örnek olarak gösterilebiliyor. Genelde bu tür eğilimler, insanların dünyayı anlamlandırma ve bağ kurma arayışı olarak nitelendiriliyor. Şimdi ise, teknolojinin gelişmesiyle birlikte, bu eğilim robotlar gibi yapay varlıklara yönelik olarak da gözlemleniyor.
Yeni yapılan bir araştırma, tam da bu soruya ışık tutuyor. "International Journal of Hospitality Management" dergisinde yayımlanan çalışma, insanların robotlara karşı tutumlarını inceliyor. Araştırmacılar, insanların robotlara karşı antropomorfik (insanbiçimci) eğilimlerini ve bunun hizmet deneyimleri üzerindeki etkisini araştırdı. Sonuçlar oldukça ilginç:
İnsanlar, İnsansı Robotlara Daha Sıcak
Araştırmaya göre, insanlar kendi fizyolojik yapısına benzeyen robotlara daha çabuk alışıyor. Köpek görünümlü Boston Dynamics robotları bazı insanlara soğuk ve korkutucu gelirken, fizyolojik yapısı ile insanı andıran Elon Musk'ın Optimus robotları insanlara daha alışılabilir geliyor.
İşte robotlara karşı insanbiçimci eğilimlerin hizmet deneyimleri üzerindeki etkileri:
- Antropomorfizm Etkisi: İnsanlar, insansı özelliklere sahip robotlara karşı daha olumlu tutumlar sergiliyor. Robotlara insan benzeri özellikler atfedildiğinde, insanlar onları daha kolay kabul ediyor ve onlarla etkileşime girmeye daha istekli oluyor.
- Hizmet Sektöründe Robotlar: Özellikle otel endüstrisinde, insansı özelliklere sahip robotların müşteriler tarafından daha olumlu karşılandığı gözlemlendi.
- Güven Faktörü: Araştırma, insanların robotlara güven duymasının, onları kabul etmede önemli bir rol oynadığını ortaya koydu. İnsansı özellikler taşıyan robotlara daha fazla güven duyulduğu belirlendi.
- Kültürel Farklılıklar: Araştırma, farklı kültürlerin robotları kabul etme düzeylerinde farklılıklar olabileceğini de ortaya koydu. Gelecekte şirketlerin muhtemelen robot teknolojilerinde küresel ölçekte uygulanmasında dikkate alacağı ilk konu olacak.