Doğu yaban arısı (Vespa orientalis), alkollü bir partiden sonra eve dönmek için şöför aramaz ya da sabah akşamdan kalmalıktan kurtulmak konusunda endişelenmek zorunda değildir. Yeni bir araştırma, bu türü alkol nedeniyle sarhoş olamayan tek hayvan olarak tanımlıyor. Yaban arıları, nektar ve meyveyle beslenmelerinin yanı sıra etanol (alkolün sarhoş eden bileşeni) da tüketirler.
İsrail’deki Tel Aviv Üniversitesi’nden araştırmacılar, etanolün yaban arıları üzerindeki etkilerini test etmek için Vespa orientalis’i model hayvan olarak kullanmışlar. Böceklere, etanol oranı yüzde 80’e kadar olan bir sukroz çözeltisi verildiğinde, araştırmacılar yaban arılarında ömründe ya da yuva yapabilme becerileri de dahil olmak üzere davranışlarında herhangi bir olumsuz etki gözlemlemediler.
Alkolü hızla işleyerek parçalıyorlar!
Zoolog Sofia Bouchebti, "Alkol metabolize olduğunda, karbondioksite dönüşür ve bu da solunur. Etiketli karbondioksit miktarını ölçerek, arıların alkolü ne kadar hızlı parçalandığını gördük" diyor.
Yaban arılarının metabolizmaları, alkolü hızla işleyerek, sarhoşluk belirtileri gösterme şansı olmadan onu parçalamayı başarmış. Araştırmacılar, bunun, Doğu yaban arılarının alkolü parçalayan enzim olan alkol dehidrojenaz (NADP+) geninin birkaç kopyasına sahip olmalarıyla ilgili olabileceğini düşünüyorlar.
Böcekler, sindirim sistemlerinde bir tür bira mayası (Saccharomyces cerevisiae) taşıyarak bu mayayı meyvelere aktarırlar. Alkol üreten maya, yaban arılarına alkol toleranslarını geliştirmeleri için evrimsel bir avantaj sağlamış olabilir.
Doğu eşek arıları iş başında. (Eran Levin/Tel Aviv Üniversitesi)
"Bizi gerçekten hayrete düşürdü"
Bouchebti, "Bulgular çok şaşırtıcıydı; yaban arılarının alkolü metabolize etme hızını görmek bizi gerçekten hayrete düşürdü," diyor. Alkolle başa çıkabilen hayvanlar – örneğin beş kuyruklu ağaç sıçanı (Ptilocercus lowii) gibi – yalnızca belirli alkol seviyelerine kadar bunu başarabiliyorlar. Ancak daha yüksek alkol konsantrasyonları, sağlık üzerinde hızlı olumsuz etkilere yol açar. Bu tür çalışmalar, hayvanlar aleminin işleyişini daha iyi anlamamızı sağlarken, alkol tüketimi ve toleransı hakkında insanlarda yapılan araştırmalar için de önemli veriler sunuyor.
Beş kuyruklu ağaç sıçanları nispeten yüksek miktarda alkol alırlar, ancak eşek arılarının aksine bundan etkilenirler. ( 3268zauber/Wikipedia/CC BY-SA 3.0 )
Yazarlar, bu çalışmalarının alkol alışkanlıklarımızı ve alkol kaynaklı ölümleri daha iyi anlamamıza yardımcı olmasını umuyorlar. Şu an dünya genelindeki ölümlerin yüzde 5,3’ü alkolle ilişkilidir.
Araştırma, PNAS dergisinde yayımlandı.
