Depremlerin gerçekleştiği sırada alınacak önlemler ve deprem anında doğru hareket etmek hayati önem taşıyor. Deprem sırasında panik, korku ve şaşkınlık hisleri normal olsa da bu duygulara karşı soğukkanlılıkla hareket etmek deprem sırasında yapılması gerekenler arasında kilit kuraldır.
Bina İçindeyken Nasıl Hareket Edilmeli?
Kapalı alanda depreme yakalananlar için en güvenli yöntem, AKUT tarafından önerilen “YAT/ÇÖK-KORUN/KAPAN-TUTUN” hareketidir. Büyük depremler sırasında ayakta kalmak mümkün olmadığından yere yan yatmak veya çömelmek en güvenli seçenektir. Özellikle baş bölgesinin korunması hayati önem taşır. Yastık, kitap gibi koruyucu nesneler kullanarak başınızı güvence altına alabilirsiniz. Ağır ve sabit mobilyaların yanına siper alarak “hayat üçgeni” oluşturmak da yaralanma riskini en aza indirir.
Deprem anında en riskli bölgeler merdivenler, balkonlar ve asansörlerdir. Buralardan uzak durmak, balkon ve pencerelerden aşağı atlamamak gerekir. Çıkışlara doğru koşmak, enkaz altında kalma riskini artırır. Telefonlar sadece acil durumlar için kullanılmalı, elektrik düğmeleri ve gaz vanalarına dokunulmamalıdır. Tekerlekli sandalyede bulunanlar, tekerlekleri kilitleyerek baş ve boyunlarını korumaya almalıdır. Mutfak, laboratuvar gibi kesici ve yanıcı maddelerin bulunduğu alanlarda ise devrilebilecek eşyalardan ve açık ateş kaynaklarından uzaklaşılmalıdır.
Doğal gaz, elektrik ve su vanaları depremin sonrasında kapatılmalı, elektrikli ısıtıcılar ile soba söndürülmelidir. Sonrasında belirlenmiş toplanma alanlarına güvenli bir şekilde ulaşmalısınız.
Okullarda veya ofislerde isek sağlam masa ve sıraların altına girerek baş ve boynumuzu koruyacak şekilde pozisyon almak güvenli bir hareket olacaktır. Cam yüzeylerden ve pencere kenarlarından uzak durmak da yaralanma riskini azaltır.
Açık Alanda Depreme Yakalananlar Ne Yapmalı?
Depreme açık alanda yakalandıysanız enerji hatları, direkler, ağaçlar ve duvar diplerinden uzak durmalısınız. Ayrıca toprak kayması riski olan yerlerden de hızlıca uzaklaşarak, kaya düşmesi riskinden uzak durmak önemlidir.
Araç Kullanırken Depreme Yakalananlar Ne Yapmalı?
Deprem sırasında araç içinde bulunuyorsanız ve güvenli bir bölgede seyir halindeyseniz, yolu kapatmadan sağa yanaşıp durmalısınız. Aracın içinde pencereleri kapalı tutarak sarsıntının geçmesini beklemek güvenli bir yöntemdir. Ancak aracınız köprü, üst geçit, ağaç veya enerji hatlarının altında ise, kontak anahtarını üzerinde bırakarak aracı terk etmeli ve açık bir alana yönelmelisiniz.
Tüneldeyseniz ve çıkışa uzak bir noktadaysanız, aracın dışına çıkıp yanına uzanarak baş ve boynunuzu korumalısınız. Kapalı otoparklarda ise, araçtan çıkarak yine aracın yanına sığınmalı ve başınızı ellerinizle muhafaza etmelisiniz. Büyük parçalar aracın üzerine düşse bile araç tamamen ezilmez, ancak içinde kalmanız sizi ciddi bir tehlikeyle karşı karşıya bırakabilir.
Toplu Taşımada Depreme Yaklananlar Ne Yapmalı?
Sarsıntının metro, tren veya otobüs gibi toplu taşıma araçlarında gerçekleşmesi halinde ani hareketlerden kaçınarak araçtan inmeye çalışın. Metro hatlarındaki elektrik akımı hayati risk oluşturacağından bu tür araçlardan uzak durmak gerekir.
Sarsıntı geçene kadar metro, tren veya otobüs içinde bulunan korkuluk ve tutunma yerlerine sıkıca sarılmalı, araç personelinin yönlendirmelerine eksiksiz uyulmalıdır. Panik halinde yapılan ani hareketler hem kişisel güvenliği riske atar hem de çevrenizdeki insanları tehlikeye sokabilir.
