İstanbul’da çalışan bir satış danışmanının bedelli askerlik nedeniyle işinden ayrılması üzerine açtığı dava, iş mahkemesi ve istinaf mahkemesi arasında farklı kararlarla sonuçlandı. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, bedelli askerliğin de "muvazzaf askerlik" kapsamında değerlendirilmesi gerektiğine hükmederek emsal niteliğinde bir karara imza attı.
İşveren: “İş Kaybı Yok, Tazminat Hakkı Doğmaz”
Gökhan A. adlı işçi, 2014-2019 yılları arasında İstanbul'da bir zincir giyim mağazasında satış danışmanı olarak görev yaptı. 4.400 TL olan son maaşıyla çalışan işçi, bedelli askerlik yapmak üzere işten ayrılınca 20 bin TL tutarında kıdem tazminatı talep etti.
İşveren ise, bedelli askerlik süresince işçinin yalnızca 21 gün boyunca ücretsiz izinli sayılacağını belirterek bu talebi reddetti. Taraflar arasında uzlaşma sağlanamayınca, işçi avukatı Cemil Albayrak aracılığıyla dava açtı.
İstanbul Mahkemesi Tazminat Talebini Reddetti
Davaya bakan İstanbul İş Mahkemesi, işverenin görüşünü haklı buldu. Mahkeme, bedelli askerliğin temel amacının çalışanın işinden olmadan askerlik yükümlülüğünü yerine getirmesini sağlamak olduğunu belirterek, bu durumun iş sözleşmesini sona erdiren geçerli bir neden olmadığını savundu.
Bu karara göre, Gökhan A. kıdem tazminatına hak kazanmadı.
Adana’daki Karar Farklıydı: “Bedelli de Askerliktir”
Bu süreçte benzer bir dava Adana’da görüldü. Adana'daki mahkeme, istifa eden işçilerin hangi durumlarda tazminat alabileceğini belirtti: emeklilik, evlilik ve askerlik.
Mahkeme, bedelli askerliğin de aslında muvazzaf askerlik kapsamında olduğunu, dolayısıyla bu nedenle iş akdini fesheden bir çalışanın kıdem tazminatı hakkı bulunduğunu vurguladı.
İstinaf Mahkemesinden Emsal Niteliğinde Karar
Gökhan A.'nın davası İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’ne taşındı. Dosyayı değerlendiren Daire, İş Kanunu’nda askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilere kıdem tazminatı ödenmesi gerektiğini hatırlattı.
Bedelli askerliğin, 1111 sayılı Askerlik Kanunu kapsamında bir muvazzaf askerlik türü olduğuna dikkat çekilerek, bu nedenle işçinin kıdem tazminatına hak kazandığına hükmedildi. Mahkeme, yerel mahkemenin kararını bozarak dosyayı yeniden görüşülmek üzere geri gönderdi.
Avukat Albayrak: “İşçinin Hakkı Teslim Edildi”
Kararı değerlendiren Avukat Cemil Albayrak, kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin en az bir yıl çalışmış olması ve iş akdinin kanunda belirtilen nedenlerle sona ermiş olması gerektiğini ifade etti.
Albayrak, “1475 sayılı yasaya göre askerlik, kıdem tazminatına hak kazandıran yasal nedenlerden biridir. 1111 sayılı yasada ise muvazzaf askerlik hizmeti, bedenen görev yapılarak, döviz ya da bedel ödenerek ya da kamu hizmetiyle yerine getirilebilir. Bedelli askerlik de bu kapsamda yer aldığından, kıdem tazminatı hakkı doğar” dedi.
Karar Ne Anlama Geliyor?
İstinaf mahkemesinin kararı, Türkiye genelindeki benzer davalar için emsal oluşturabilecek nitelikte. Bu karar ile birlikte bedelli askerlik için işten ayrılan çalışanların da, diğer muvazzaf askerlik hizmetine giden işçiler gibi kıdem tazminatına hak kazandığı kabul edilmiş oldu.
Bu gelişme, iş hukuku alanında hem çalışanlar hem de işverenler açısından önemli bir içtihat olarak öne çıkıyor.
