Hayatımız kelimelerden oluşuyor. Kendimizi ifade edebilmemizin, insan olmanın en büyük ihtiyaçlarından olan anlamanın ve anlaşılmanın arkasındaki sihirli güç kelimeler. Kullandığımız binlerce kelime anlam denizini oluşturan küçük su damlalarının örnekleri.
Günlük hayatta karşımıza çıkan kelimelerin anlamlarını merak ediyoruz ve araştırmaya koyuluyoruz. Bugün, eski bir metinden güncel sosyal medya haberine kadar her alanda görebileceğiniz bir kelime olan ve sitemize de ismini veren Havadis kelimesini inceleyeceğiz. Peki, havadis nedir?
Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre “ilgi ile karşılanabilecek haber” anlamı taşıyan havadis, aslında Arapça kökenli bir kelime.
Dilimize Arapça’dan geçen kelime, ḥawādis̠ ‘حوادث’ yani "olaylar, hadiseler" sözcüğünden alıntıdır. Arapça ‘ḥds̠' kökünden gelen ‘ḥadīs̠at حديثة’ sözcüğünün çoğul versiyonudur.
Diller arası alışverişte zaman zaman çoğul anlamların kayboluşu alışılmış bir durum. Havadis sözcüğü de bunlardan biri. Arapça’daki kullanımında çoğul bir anlama sahipken, bizde tam tersi tekil bir ifadeye bürünmüş. Öyle ki, kullanırken ‘havadisler’ denildiğine de mutlaka şahit olmuşsunuzdur.
Televizyon programlarında, basılı ve dijital yayında da karşınıza çıkabilecek olan bu hoş nüanslı kelime, Osmanlı ve ilk Cumhuriyet yıllarında da yaygın olarak kullanılıyordu.
Türkiye’de yayımlanmış olan ilk günlük siyasi gazete olan Son Havadis bu konunun en önemli örneklerinden biri. Ceride-i Havadis yine aynı şekilde Osmanlı döneminde yayımlanmış yarı resmi bir gazete. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yayımlanan Türkçe günlük gazete olan Havadis, yine bir örnek.
Aynı zamanda dini bir terim olarak karşımıza çıkan “muhâlefetün li’l-havâdis” terkibi ile de sıklıkla anılan bir kelime. “Yaratılmışlara benzememek” anlamı taşıyan bu kelime grubunda yer alan havâdis kelimesi ise sanılanın aksine haber anlamı değil “sonradan vücut bulanlar, yaratılmış olanlar” anlamı taşımaktadır.
Muhâlefetün li’l-havâdis sıfatının kastı “zâtının kendinden başka varlıklara, sıfatlarının da aynı şekilde onların sıfatlarına hiçbir şekilde benzememesi” diye anlamlandırılabilir. Şirk meselesinin kesin bir şekilde nefyetmek ve Allah’ı bütün yaratılmışlık özelliklerinden tenzih etmek amacıyla kullanılan bu terkipteki mana, günlük hayatta kullanılan havadis kelimesi ile karıştırılmamalıdır.
Havadis kelimesi kullanımı için değerli şairimiz Asaf Halet Çelebi’nin şiir kapsamında söylediği "Şiirde gazete havadisini andıran bir mısra da bulunabilir." Cümlesini örnek verebiliriz.
Havadis, tek başına kullanıldığı gibi almak, vermek ve getirmek fiilleriyle de beraber kullanılan bir kelimedir.
“Bugün önemli bir havadis alamadık.”
“Bu konuda size izinsiz bir havadis vermem doğru olmayacaktır.”
“Köyden havadis getirmeni bekliyorum.”
Cümleleri günlük hayattan havadis kullanımlarına örnek teşkil edebilir.
Tüm bunların yanı sıra taşıdığı anlamdan ilham alarak oluşturduğumuz sitemiz ile havadisin bir anlamı daha var: yeni nesil habercilik.
Genç ve dinamik bir ekiple, haberciliğe yeni bir soluk getirmeyi amaçlarken sizi havadisten yoksun bırakmıyoruz sevgili okur. Hep var olun!