Uzayda yaşam her zaman merak konusu olmuştur. Özellikle temel ihtiyaçların nasıl karşılandığı en çok sorulan sorular arasında. Bugün size Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki (ISS) astronotların su ihtiyacını nasıl karşıladığını anlatacağız. Hazırsanız başlayalım!
Önce Çarpıcı Bir Gerçek:
Uzaya sadece 1 galon (yaklaşık 3.8 litre) su göndermek için NASA'nın 83.000 dolar ödemesi gerekiyor. ISS'te bulunan her astronotun günlük su ihtiyacı 12 galon ve istasyonda genellikle 4 astronot bulunuyor. Basit bir hesapla bile bu maliyetin sürdürülemez olduğunu anlayabilirsiniz.
Peki Çözüm Ne?
- Duş suyu
- Astronotların ter ve nefesinden çıkan nem
- Araştırma hayvanlarından elde edilen sıvılar
- Lavabo suları
- Ve evet, astronotların idrarı!
İki Farklı Sistem, İki Farklı Yaklaşım:
Amerikan Tarafı:
- Tüm sıvıları geri dönüştürüyor
- Günde yaklaşık 3.6 galon içilebilir su üretiyor
- İdrar da geri dönüşüm sisteminin bir parçası
Rus Tarafı:
- Sadece duş suyu ve nemden su elde ediyor
- İdrarı geri dönüştürmüyor
- Günlük su üretimi Amerikan tarafına göre biraz daha düşük
İlginç Bir Detay:
NASA astronotları bazen Rus tarafına gidip, oradaki idrarı kendi sistemlerinde işlemek üzere alıyorlar. Uzayda her damla değerli!
Dezenfeksiyon Yöntemleri de Farklı:
- NASA 1981'den beri iyot kullanıyor (Fazla iyot tiroid sorunlarına yol açabileceği için filtreleme gerekiyor)
- Rusya ise 1986'dan beri, eski Sovyetler Birliği'nin Mir istasyonundan kalma bir yöntemle, gümüş kullanıyor
Peki Tadı Nasıl?
ISS su sistemini Alabama'daki Marshall Uçuş Merkezi'nden yöneten Layne Carter'a göre: "Psikolojik olarak geri dönüştürülmüş idrar ve havadan yoğunlaşan nem olduğu gerçeğini aşabilirseniz, şişe suyu gibi tadı var."
Acil Durumlar İçin Önlem:
ISS'te herhangi bir acil duruma karşı yaklaşık 530 galon su yedekte tutuluyor. Bu da gösteriyor ki uzayda su yönetimi son derece ciddi ve hayati bir konu.
İster şaşırtıcı ister mide bulandırıcı bulun, bu sistem uzay istasyonunun sürdürülebilirliği için şu an bilinen en iyi çözüm. Teknoloji geliştikçe belki de gelecekte daha farklı yöntemler göreceğiz. Kim bilir, belki de Mars'ta kurulacak kolonilerde de benzer sistemler kullanılacak!