Nobel Ödülü, fizik, kimya, edebiyat, barış, fizyoloji ve tıp gibi birçok alanda olağanüstü başarılara sahip bireylere verilmektedir. Bugüne kadar ülkemizi bu ödülle onurlandıran üç Türk, uluslararası platformda Türkiye'nin temsilcisi olmuş ve dünya çapında dikkat çekmiştir. Bu yazımızda, ülkemizin gurur kaynağı olan Nobel Ödüllü Türkleri tüm detaylarıyla ele alacağız. İşte Nobel alan Türkler!
Nobel Alan Türkler
Ülkemizi uluslararası arenada temsil ederek bizlere büyük bir gurur yaşatan ve sonunda Nobel Ödülü’ne layık görülerek tarihe adlarına yazdıran 3 ismi inceleyeceğiz.
Nobel Ödülü alan Türkler aşağıdaki gibidir:
- Orhan Pamuk
- Aziz Sancar
- Doran Acemoğlu
Orhan Pamuk: 2006 Nobel Edebiyat Ödülü
Orhan Pamuk, Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan ilk Türk’tür. İsveç Kraliyet Akademisi, 2006 Nobel Edebiyat Ödülü’nü Orhan Pamuk’a verdi. Bu ödülü kazanan ilk Türk yazar olan Pamuk, 54 yaşında bu başarıyı elde etti.
Nobel jürisi, Pamuk’un İstanbul'un melankolik ruhunu araştırarak kültürler arasındaki çatışmaları ve etkileşimleri yeni sembollerle ortaya koyduğunu belirtti.
Jüri, Pamuk'un eserlerinde Osmanlı ailesinden batı tarzı bir yaşama geçişini ve bu süreçte kişiliğin nasıl şekillendiğini anlattığını vurguladı.
Orhan Pamuk Hakkında
Pamuk, 7 Haziran 1952’de İstanbul’da doğmuş Türk romancıdır. 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanarak bu ödülü alan ilk Türk yazar olmuştur ve aynı zamanda en genç edebiyatçılardan biri olarak dikkat çekmiştir.
Eserleri, altmış üç dile çevrilmiş ve dünya genelinde 13 milyonun üzerinde baskı yapmıştır.
Pamuk'un öne çıkan eserleri arasında "Sessiz Ev," "Beyaz Kale," "Kara Kitap," "Yeni Hayat," "Benim Adım Kırmızı," "Kar," "Masumiyet Müzesi," "Kafamda Bir Tuhaflık" ve "Kırmızı Saçlı Kadın" yer almaktadır.
Çerkes kökenli olan Pamuk, edebi kariyeri boyunca birçok ödül kazanmış ve tartışmalı tarihi ve siyasi konular üzerine görüşlerini ifade etmesi nedeniyle eleştirilerle karşılaşmıştır.
Aziz Sancar: 2015 Nobel Kimya Ödülü
Nobel Ödülü alan Türkler arasında Aziz Sancar da bulunmaktadır. Başarılı bilim insanı Nobel Ödülü’ne layık görülen ikinci Türktür.
2015 Nobel Kimya Ödülü, hücrelerin hasarlı DNA’yı tamir ederek genetik bilgiyi nasıl koruduklarını moleküler düzeyde haritalayan çalışmaları nedeniyle Aziz Sancar’ın da aralarında bulunduğu üç bilim insanına verilmiştir.
Sancar, ultraviyole ışınlar ve diğer karsinojenlerle hasar gören DNA’yı onaran enzimleri saflaştırarak büyük bir başarı elde etmiştir.
Geliştirdiği "Maxicell" yöntemi, birçok araştırmacı tarafından farklı proteinlerin saflaştırılmasında hâlâ kullanılmaktadır.
Aziz Sancar Kimdir?
Aziz Sancar, 8 Eylül 1946’da Mardin’in Savur ilçesinde doğmuş, Amerikalı Türk doktor, akademisyen, biyokimyager ve moleküler biyologdur.
2015 yılında, DNA onarımı konusundaki çalışmalarıyla Tomas Lindahl ve Paul L. Modrich ile birlikte Nobel Kimya Ödülü’nü kazanmıştır.
Sancar, 1997 yılından beri ABD’nin Kuzey Karolina Üniversitesi’nde çalışmakta ve son 20 yılda DNA onarım mekanizmalarının tanımlanmasında önemli katkılarda bulunmuştur. Aynı zamanda, ABD Ulusal Bilimler Akademisi’ne seçilen ilk Amerikalı Türk olma unvanına sahiptir.
Kendisinin geliştirdiği "maxicell tekniği" ve "excinuclease/excision nuclease enzimi" terimleri, Oxford Üniversitesi Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü'ne girmiştir.
Sancar, hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını haritalandıran araştırmalarıyla tanınmaktadır.
Doran Acemoğlu: 2024 Nobel Ekonomi Ödülü
Nobel Ödülü’nü alan bir diğer Türk ise Doran Acemoğlu’dur. Nobel Ödüllü Türkler arasında üçüncü isim olma özelliğini taşımaktadır.
2024 Nobel Ekonomi Ödülü, Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson'a, kurumların oluşumu ve refah üzerindeki etkileri konusundaki araştırmaları nedeniyle verildi.
Nobel Ekonomi Bilimleri Ödülü Komitesi Başkanı Jakob Svensson, ödül gerekçesinde üçlünün kurumlara dair analizlerine ve ülkeler arasındaki gelişmişlik farklılıklarına dikkat çekti.
Doran Acemoğlu Hakkında
Kamer Daron Acemoğlu, 3 Eylül 1967’de İstanbul’da doğmuş Ermeni asıllı Türk-Amerikalı ekonomisttir.
2024 yılında Simon Johnson ve James Robinson ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülerek bu ödülü kazanan ilk Türk olmuştur. Orhan Pamuk ve Aziz Sancar'dan sonra Nobel Ödülü kazanan üçüncü Türk olarak dikkat çekmektedir.
Acemoğlu’nun uzmanlık alanları arasında siyasal ekonomi, ekonomik kalkınma, gelir ve ücret eşitsizliği, ekonomik büyüme ve beşeri sermaye yer almaktadır.
1993 yılından beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) profesörü olarak ders vermektedir. James A. Robinson ile birlikte yazdığı "Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri" (2006) ve "Ulusların Düşüşü" (2012) adlı eserleri birçok ödül kazanmıştır.
2021 itibarıyla, dünyadaki en çok alıntı yapılan ekonomistler arasında ilk 10’da yer almaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Nobel alan Türkler konusuna dair sık sorulan soruları yanıtladık!
Nobel Alan İlk Türk Kimdir?
Son 12 ay içinde "insanlığa en büyük faydayı sağlayan" kişilere verilen Nobel Ödülü’nü alan ilk Türk Orhan Pamuk’tur. Ünlü yazar, 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülmüştür.
Türkiye'de Kaç Kişi Nobel Ödülü Almıştır?
Türkiye'de toplamda üç kişi Nobel Ödülü almıştır.
- Orhan Pamuk - 2006 Nobel Edebiyat Ödülü.
- Aziz Sancar - 2015 Nobel Kimya Ödülü.
- Daron Acemoğlu - 2024 Nobel Ekonomi Ödülü.
Bu isimler, Türkiye'yi uluslararası alanda temsil eden önemli bilim insanları ve yazarlardır.
Yaşar Kemal Nobel Ödülü Aldı Mı?
Hayatı boyunca birbirinden farklı 38 ödüle layık görülen Yaşar Kemal, ilki 1973 yılında olmak üzere birçok kez Nobel Ödülü'ne de aday gösterildi, ancak ödülü ne yazık ki alamadı.
