Dünyanın her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de akademik alanda kariyer yapmak oldukça popüler. Birçok öğrenci hayatına akademik kadro alarak devam etmek istiyor. Bu kapsamda çalışmak isteyenler için sayısız kavram söz konusu. Bunlardan biri de post-doc. Peki, post-doc nedir? Gelin, beraber inceleyelim….
Post-doc Nedir?
Post-doc tabiri İngilizce kökenlidir ve “postdoctoral researcher” anlamı taşır. Dilimizde de bu şekilde kullanılmaktadır. En genel şekilde ifade edecek olursak; doktora sonrası araştırmacılara verilen isimdir. Doktoranızdan sonra araştırmacı olarak bir kurumda yer almak sizi post-doc yapar. Her akademik ünvanda olduğu gibi post-doc için de dereceler bulunmaktadır.
Söz konusu bu dereceler nerede olduğunuza ve hangi konumda eğitim aldığınıza göre değişmektedir. genel olarak ise post-doc derecesi iki yıldır ve tam zamanlı olarak devam etmektedir.
Post-doc Nasıl Yapılır?
Doktora sonrası araştırma anlamı taşıyan post-doc, belirli bir alanda uzmanlaşmayı hedefler. Ortalama olarak 1-3 yıl arasında süren post-doc, kalıcı bir akademik kadro öncesi çalışma gibidir.
Çalışmak istediğiniz konu doktora çalışma konunuzla aynı olmak zorunda değildir. Bu sayede farklı bir teknik veya alan tecrübe etme imkanına sahip olursunuz.
Post-doc yapmak için iki seçenek bulunmaktadır: Yurt içi ve yurt dışı. Her iki seçenek için de sağlanması gereken yeterlilikler ve kapsamını daha detaylı şekilde inceleyelim…
Yurt İçinde Post-doc Yapmak
Post doktora nerede yapılır? sorusunun cevaplarından biri Türkiye’dir. Dünyanın çoğu yerinde olduğu gibi ülkemizde de post-doc olmak mümkün. Türkiye özelinde düşünüldüğünde tıpta uzmanlığını tamamlamış veya doktorasını verniş olan herkes post-doc başvurusunda bulunabilir.
Fakat burada dikkat edilmesi gereken nokta doktora unvanını kazandıktan sonra geçen süredir. Genellikle unvan kazanıldıktan belirli bir süre sonra başvuru yapılması gerekmektedir. Bu sebeple başvuru yapılacak programın başvuru şartları dikkatli şekilde incelenmeli ve bu detaya önem verilmelidir.
TÜBİTAK Yurt İçi Post-doc Burs Programı
Diyelim ki ülkemizde yer alan bir yükseköğretim kurumundan post-doc için kabul adınız ve burs arayışı içerisindesiniz. böyle bir durumda TÜBİTAK Yurt İçi Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı’na başvuruda bulunabilirsiniz. Gerekli olan tek şey ise kabul aldığınız kurumdan alacağınız bir davet yazısı.
Kurum post-doc için doktora veya uzmanlık aldığınız kurumun dışında başka bir ilde bulunan bir üniversitede başka bir danışmanla çalışmalarınıza devam etmenizi istemektedir.
Eğer bir kurum veya kuruluşta çalışıyorsanız ise post-doc için çalışmakta olduğunuz kurumun bulunduğunuz ilden başka bir ilde yer alan biriminde yer almanız gerekmektedir.
TÜBİTAK burs programına kabul almış olmanız durumunda gelir düzeyinize göre belirlenen burslardan yararlanabilirsiniz. Başvuru ve diğer bilgiler için TÜBİTAK’ın resmi internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
TÜBA Post-doc Burs Programı
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından verilen Burs programı, araştırmacıların doktora yaptığı kuruluş dışında bir yerde bağımsız araştırmalarını gerçekleştirmelerini amaçlamaktadır.
TÜBA programı post-doc çalışmalarını iki yıl desteklemektedir. Bu sürenin en fazla bir yılını ise yurt dışında geçirmeniz mümkündür.
TÜBA Doktora Sonrası Araştırma Programı kapsamında verilen burs;
- Yurt içi veya yurt dışı post-doc yapılacak kuruma ulaşım masrafları
- Konsey tarafından belirlenen aylık burs
- En fazla bir hafta süreyle olmak şartıyla en çok iki kez yurt içi ve en fazla iki hafta sürecek şekilde en fazla iki kez yurt dışı bilimsel etkinliklere katılım desteği
- Talep edilmesi durumunda yurt dışı çalışmalar için 10.000 Dolar
- Bursa hak kazanan kişinin sağlık sigortası ve emeklilik ödeneklerine katkı
- Yurt içi araştırmalar için araştırma desteği içermektedir.
Yurt Dışında Post-doc Yapmak
Günümüzde birçok doktora mezunu post-doc yapmak için yurt dışı tercih ediyor. Bunun sebebi uluslararası standartlarda deneyim edinmek ve bağlantılar kurmak. Fakat bunları gerçekleştirmek için nasıl bir yol izleneceğini de bilmek gerekiyor. Bu nedenle belirli burs programlarına başvuruda bulunulabilir.
TÜBİTAK Yurt Dışı Post-doc Burs Programı
TÜBİTAK tarafından verilen doktora sonrası araştırma programına yurt içi ile aynı şekilde doktora veya tıpta uzmanlığını tamamlamış kişiler başvurabilir. Burs süresi en fazla 12 ay olacak şekilde belirlenmiştir ve hak kazanıldığı tarihten itibaren bir yıl geçerlidir.
Programın belirlediği burs miktarlarını öğrenmek için TÜBİTAK’ın resmi internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Programın başvuru koşulları ise şu şekilde:
- 5 yıl geçerli olmak üzere YDS- e-YDS ve YÖKDİL sınavlarından en az 60 puan almış olmak veya 2 yıl geçerli olmak üzere TOEFL-IBT sınavından en az 72 puan almış olmak
- Adayın lisansüstü eğitim aldığını gösterir diploma
- Doçent olanlar için doçentlik belgesi
- İstenilen şekilde düzenlenmiş davet mektubu
Fullbrigt Post-doc Burs Programı
Amerika Birleşik Devletleri’nde post-doc yapmak isteyen kişiler bu programa başvuru yapabilir. Fullbrigt Doktora Sonrası Araştırma Bursu yılın belirli zamanlarında başvuruya açılıyor. Başlangıç tarihi ise güz döneminden itibaren olacak şekilde.
Bir akademik yılı kapsayan burs programı, zaman konusunda herhangi bir esneklik tanımıyor. Verilen burs miktarı ise gidilecek yere ve yaşam maaliyetlerine göre değişiklik göstermektedir.
Başvuru koşulu olarak ise;
- Doktoranızı tamamlayalı 5 yıldan az bir zaman geçmiş olması
- Uluslararası geçerliliği olan İngilizce sınavlarından (TOEFL-IBT veya IELTS) sınav sonucunun TOEFL-IBT için en az 75, IELTS için en az 6 olması gerekmektedir.
Post-doc İlanları
Yazımızda yer verdiğimiz burslar belirlenen araştırmalar için veriliyor. Konunuz veya çalışma alanınız bunlar dışında kalıyorsa yurt dışı projeleri takip ederek kendiniz başvuruda bulunabilirsiniz. Aynı şekilde yurt içi için de hocalarla görüşerek çalışmalarda yer alabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Post-doc nedir ve nasıl yapılır sorularını yanıtladıktan sonra merak edilen diğer soruları beraber yanıtlayalım…
Post-doc Bursu Ne Kadar?
Post-doc burs miktarı burs aldığınız kuruma göre değişiklik göstermektedir. Yurt içi veya yurt dışı post-doc bursları da birbirinden farklıdır. Fakat genel olarak yaşam maaliyetlerini karşılayacak şekilde düzenlenmektedir. Daha detaylı bilgi için başvuru yapmayı düşündüğünüz kurumun resmi internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Post-doc Maaşları Ne Kadar?
Başvurulan kurum tarafından verilen burslar halk dilinde nispeten yüksek olduğu için maaş şeklinde geçmektedir. Post-doc yapan kişiler burs haricinde eğer çalışmıyorsa ek bir maaş almamaktadır.
