Dünyanın en büyük müzik akış platformu Spotify, 2024 yılına ait finansal sonuçlarını ve telif ödemelerine dair çarpıcı verilerini kamuoyuyla paylaştı. Şirket, geçtiğimiz yıl müzik endüstrisine 10 milyar dolar telif ücreti ödediğini duyurdu; bu rakam, bir yıl içinde sektöre yapılan en yüksek ödeme olarak tarihe geçti. Ayrıca Spotify, 2024’te ilk tam yıl kârını elde ettiğini ve gelirlerinde %18,3’lük bir artışla 15,67 milyar avroya ulaştığını açıkladı. Ancak bu rekor rakamlar, sanatçılar ve endüstri uzmanları arasında yeni tartışmaları da beraberinde getirdi.
Spotify’dan rekor telif ödemesi: 10 milyar dolar
Spotify’ın 2024’te müzik endüstrisine ödediği 10 milyar dolar, şirketin kuruluşundan bu yana hak sahiplerine yaptığı toplam ödemeyi 60 milyar dolara yaklaştırdı. Bu miktar, 2023’teki 9 milyar dolarlık ödemeye kıyasla 1 milyar dolarlık bir artış anlamına geliyor. Şirket, bu ödemelerin plak şirketleri, yayıncılar, bağımsız distribütörler, performans hakları kuruluşları ve toplama toplulukları gibi hak sahiplerine dağıtıldığını belirtti.
Açıklama, Spotify’ın “Loud & Clear” raporunun güncellenmiş verileriyle desteklendi. Rapora göre, 2024’te 1.500’den fazla sanatçı yalnızca Spotify’dan 1 milyon doların üzerinde kazanç elde etti. Ayrıca, 10.000’den fazla sanatçı platformdan yıllık 100.000 doların üzerinde gelir sağladı. Bu rakamlar, 2014’te 10.000 sanatçının 10.000 dolar kazandığı döneme kıyasla çarpıcı bir büyümeyi işaret ediyor. Spotify VP’si David Kaefer, “Müzik endüstrisindeki ödemeler, tepedeki birkaç kişiden daha geniş ve çeşitlenen bir sanatçı ekosistemine kaydı,” diyerek bu değişimi vurguladı.
İlk tam yıl kârını açıkladı
Spotify, 2024’ü 1,14 milyar avro net kârla kapatarak tarihinde ilk kez tam yıl kârlılığına ulaştı. Bu, 2023’teki 532 milyon avroluk net zararın tersine çevrilmesi anlamına geliyor. Şirketin toplam geliri ise %18,3 artarak 15,67 milyar avroya yükseldi. Dördüncü çeyrekte gelirler %16 artışla 4,24 milyar avro olurken, faaliyet kârı 477 milyon avroya ulaştı ve brüt kâr marjı %32,2 ile rekor bir seviyeye çıktı.
Bu başarıda, Premium abonelik fiyatlarındaki artışlar ve abone sayısındaki büyüme etkili oldu. Spotify, 2024 sonunda 675 milyon aylık aktif kullanıcıya (MAU) ve 263 milyon Premium aboneye ulaştı. Dördüncü çeyrekte 35 milyon yeni kullanıcı ve 11 milyon yeni abone eklenmesi, şirketin bugüne kadarki en yüksek çeyrek büyümesini temsil ediyor. CEO Daniel Ek, “2025’te müziğe iki kat daha fazla odaklanacağız. Hem ürün hem de iş olarak çok iyi bir noktadayız,” diyerek gelecek planlarını paylaştı.
Ödeme modeli yine gündemde
Spotify’ın rekor ödemeleri ve kârlılığı, sanatçılar arasında memnuniyet kadar eleştiriyi de beraberinde getirdi. Platformun “pro-rata” ödeme modeli, yani gelirlerin toplam akış sayısına göre dağıtılması, bağımsız ve küçük ölçekli sanatçıların yeterince kazanç elde edemediği yönündeki şikayetleri yeniden alevlendirdi. 2024’te bir şarkının telif kazanabilmesi için en az 1.000 akışa ulaşması gerektiği kuralı, küçük sanatçıların gelirlerini “daha büyük oyunculara” yönlendirdiği gerekçesiyle eleştiriliyor.
X platformunda bazı kullanıcılar, “Spotify 10 milyar dolar ödedi ama bu paranın çoğu zaten büyük isimlere gidiyor,” derken, diğerleri “1.500 sanatçı 1 milyon dolar kazandı ama çoğu hâlâ listelerde yok, bu sistem adil mi?” gibi görüşler paylaştı. Endüstri analistleri, Spotify’ın bu hamlesinin, sanatçı ödemeleri konusundaki eleştirileri yatıştırmaya yönelik bir adım olabileceğini düşünüyor.
Evrensel müzik anlaşması nedir
Spotify, Ocak 2025’te Universal Music Group (UMG) ile yeni bir çok yıllı anlaşma imzaladı. Bu anlaşma, müzik ve sesli kitap “paketleme” modelindeki tartışmalı ödeme yapısını bir miktar iyileştiriyor ve ABD’de doğrudan lisanslama imkanı sunuyor. Şirket, 2025’te yeni abonelik katmanları ve müzik dışı içeriklerle büyümeyi planlıyor. Ancak uzun süredir beklenen kayıpsız ses (Hi-Fi) seçeneği hakkında hâlâ bir tarih verilmedi.
2025'te beklentiler ne yönde?
Spotify, 2025’in ilk çeyreği için 678 milyon MAU ve 265 milyon Premium abone hedefliyor. Gelir beklentisi 4,2 milyar avro, faaliyet kârı ise 548 milyon avro olarak açıklandı. Analistler, şirketin kârlılık trendinin devam edeceğini ve abone büyümesinin istikrarlı olacağını öngörüyor. Ancak Türk sanatçılar ve yerel müzik endüstrisi açısından bu gelişmelerin etkisi sınırlı görünüyor. Türkiye’deki Spotify kullanıcılarının büyük kısmı haberlere ve müziğe platform üzerinden erişse de, yerel sanatçıların gelir modeli içindeki payı hâlâ tartışma konusu.