Atatürk'ün isteği ile 1935‘te Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sümeroloji bölümüne giren Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ hayatını kaybetti. Vefatının ardından Sümeroloji birçok kişinin dikkatini çekti. Peki, Sümerolog nedir? Detaylarıyla açıklıyoruz…
Sümerolog Nedir?
Dünya çapında tanınan ve büyük başarılara imza atan Muazzez İlmiye Çığ, Türkiye’nin ilk Sümeroluğuydu. Vefat haberlerinin ardından Sümeroloji’ye olan ilgi arttı. Peki, Sümerolog nedir?
Sümerolog, Sümer uygarlığı ve Sümerlerin dili, kültürü, tarihi, edebiyatı ve diğer çeşitli alanları üzerine araştırmalar yapan bilim insanlarıdır.
Sümerler, MÖ 4. binyılın ortalarından itibaren Mezopotamya'nın güneyinde, günümüz Irak'ı ve Suriye'sinin bazı bölgelerinde gelişmiş olan en eski bilinen uygarlıklardan biridir. Bu uygarlığın dili, kültürü ve tarihi, Sümerologların odaklandığı alanlardır.
Sümerologlar, genellikle tarihçi, dilbilimci, arkeolog ya da antropolog gibi disiplinlerden gelen bilim insanlarıdır. Sümer dilini ve kültürünü incelemek için eski Sümer metinlerini, tabletlerini ve diğer arkeolojik buluntuları analiz ederler.
Bu çalışmalar, antik Mezopotamya'nın çok daha geniş ve derinlikli bir şekilde anlaşılmasına katkı sağlar.
Sümerolog Ne İş Yapar?
Sümerolog nedir sorusunu cevapladıktan sonra Sümerologların ne iş yaptıklarına bir göz atalım.
Sümerolog, Sümer uygarlığı ve dilini inceleyen, araştıran ve bu alandaki bilgileri derleyip yorumlayan uzman kişidir.
Sümer dilini, çivi yazısını ve eski metinleri çözer, analiz eder. Çivi yazılı tabletleri inceleyerek, Sümerlerin tarihine, kültürüne ve sosyal yapılarına dair bilgiler edinir.
Sümerologlar, Sümerlerin toplumsal yapısını, dini inançlarını, mitolojisini ve günlük yaşamlarını araştırırlar. Sümer edebiyatı, özellikle Gılgamış Destanı gibi eserleri analiz ederler.
Sümer yerleşim alanlarında yapılan kazılara katılır, bulunan eserleri inceler ve bu buluntulardan Sümer uygarlığı hakkında yeni bilgiler çıkarırlar.
Sümerolog Nasıl Olunur?
Sümerolog nedir sorusu kadar nasıl olunacağı da araştırılıyor. Peki, Sümerolog nasıl olunur?
Sümerolog olmak, antik Sümer medeniyeti ve diline dair derinlemesine bilgi edinmeyi gerektirir. Bu alan, tarih, dilbilim, arkeoloji ve kültürel çalışmaların birleştiği bir disiplindir.
Sümeroloji, özellikle Sümer dilini, çivi yazısını ve Mezopotamya'nın antik tarihini inceleyen bir alandır.
Sümerolog olmak için öncelikle Sümeroloji alanında eğitim veren bir bölümde lisans eğitimi almak gereklidir. Türkiye’de, bu alanda eğitim veren tek bölüm Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi’nde yer alır. Sümeroloji, Edebiyat Fakültesi, Antik Diller ve Kültürler Bölümü içinde, Filoloji dalında bir alan olarak yer alır.
Bu bölümde, Sümerlerin dili, edebiyatı, kültürü, tarihi ve yazılı belgeleri üzerine derinlemesine eğitim verilir. Eğitim süresi genellikle 4 yıl sürer ve bu süreçte öğrencilere çivi yazısının tarihi, yazım sistemleri, Sümerlerin mitolojisi ve toplumsal yapıları hakkında bilgiler sunulur.
Lisans programında, genellikle çivi yazısının gelişimi, Mezopotamya'daki antik yazı sistemleri, Sümer dilinin yapısı, Sümer mitolojisi ve Sümer tarihine dair dersler yer alır.
Ayrıca, eski diller ve kültürler üzerine daha geniş bir perspektif edinmek için Antik Asur, Babil ve diğer Mezopotamya uygarlıkları hakkında da dersler alınabilir.
Lisans eğitimi tamamlandıktan sonra, yüksek lisans (Master) yapmak, Sümeroloji alanında derinlemesine bilgi edinmek ve uzmanlaşmak için faydalı olabilir.
Yüksek lisans eğitimi, genellikle 2 yıl sürer. Bu programda, öğrenciler araştırma metodolojileri öğrenir, belirli konularda uzmanlaşırlar ve Sümer yazı sistemini veya diğer Mezopotamya dillerini daha detaylı bir şekilde inceleme fırsatı bulurlar.
İlk Sümerolog
Muazzez İlmiye Çığ, Türkiye'nin ilk kadın Sümeroloğu olarak tanınan ve Sümeroloji alanında dünyaca ünlü bilimsel çalışmalara imza atmış önemli bir akademisyen ve araştırmacıdır.
20 Haziran 1914'te Bursa'da doğmuş, uzun yıllar Sümerler ve Asurlular üzerine yaptığı araştırmalarla bilinen Çığ, Türk arkeolojisi ve Sümeroloji alanında büyük bir miras bırakmıştır.
1926’da Bursa Kız Muallim Mektebi'ne girmiş ve 1931'de bu okuldan mezun olmuştur. İlkokul öğretmenliği yaptıktan sonra, 1936’da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Hititoloji Bölümü'ne kaydolarak antik uygarlıklar üzerine eğitimini derinleştirmiştir.
1940 yılında diplomasını aldıktan sonra, Antik Şark Eserleri Müzesi'nde binlerce çivi yazılı tabletin bulunduğu koleksiyonda uzmanlaşmıştır.
Türkiye'de Kaç Sümerolog Var?
Sümerolog nedir sorusu kadar Türkiye’de kaç tane Sümerolog olduğu da merak ediliyor.
Türkiye’nin önde gelen Sümerologlarından olan Veysel Donbaz’ın belirttiğine göre, bilindiği üzere dünyada 1.500, Türkiye'de ise 10-15 kadar Sümerolog var.
