Fransız asıllı Sigmund Weinberg tarafından kurulan Pathé Sineması, İstanbul’un eğlence ve kültür merkezi Tepebaşı’nda hizmet vermeye başladı. Daha önce geçici mekânlarda gösterilen filmler, bu tarihle birlikte kalıcı bir salona taşındı. Pathé, hem dönemin burjuvasına hem de halkın çeşitli kesimlerine hitap eden ilk sinema deneyimini sundu.
Salon, adını Fransız film şirketi Pathé Frères’ten alıyor ve bu iş birliği sayesinde Avrupa’daki güncel filmler İstanbul’da da izlenebilir hâle geliyordu. Pathé Sineması’nda gösterilen ilk filmler, sessiz sinema dönemine ait kısa belgeseller ve haber filmleriydi.
Elhamra Sineması: Sesli filmlerin Türkiye'ye girişi
Sabit sinema salonlarının yaygınlaşmasıyla birlikte İstanbul’un Beyoğlu semtinde 1923 yılında açılan Elhamra Sineması, lüks yapısı ve teknolojik donanımıyla öne çıktı. 25 Eylül 1929’da Türkiye’de ilk kez bir sesli film bu salonda gösterildi. “Kadının Harbe Gidişi” adlı yapım, Türkiye sinema tarihinin önemli dönüm noktalarından biri oldu.
Elhamra, aynı zamanda sahne sanatlarına da ev sahipliği yaptı ve döneminin en prestijli kültür merkezlerinden biri olarak anıldı.
Atlas Sineması: Sinemanın kalbi hâline gelen salon
1948 yılında İstanbul’un İstiklal Caddesi’nde açılan Atlas Sineması, Cumhuriyet döneminin en ikonik sinema salonlarından biri hâline geldi. Atlas Pasajı içinde yer alan salon, hem mimarisiyle hem de kapasitesiyle dikkat çekti. Uzun yıllar boyunca gala geceleri, film festivalleri ve özel gösterimlerle Türkiye sinemasının nabzını tuttu.
Atlas Sineması, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restore edilerek 2021 yılında yeniden açıldı. Bugün, sinema gösterimlerinin yanı sıra “Sinema Müzesi” ile de kültürel hafızanın canlı tutulduğu bir merkez olarak varlığını sürdürüyor.
Bugün sinemalar ne durumda?
Türkiye’deki tarihi sinema salonları, zamanla AVM'leri ele geçire tekel firmaların sinemalarına ve dijital platformlara karşı direnmeye çalışsa da başaramamış ve kültürel miras olarak kalmıştır.
