Türkiye, aktif volkanları az olan bir ülke olsa da, geçmişte büyük yanardağ patlamalarına sahne olmuştur. Özellikle Anadolu’nun jeolojik geçmişi, volkanik hareketliliğin izlerini taşımaktadır. Bilimsel kayıtlara göre Anadolu’da Nemrut, Hasan Dağı, Erciyes ve Ağrı Dağı gibi birçok yanardağ geçmişte büyük patlamalar yaşadı. Günümüzde bu volkanlar sönmüş olarak kabul edilse de geçmişteki patlamaları jeolojik kanıtlarla desteklenmektedir.
İşte Türkiye’de kaydedilmiş en büyük yanardağ patlamaları...
6. Nemrut Yanardağı (M.S. 1441)
Nemrut Dağı, Doğu Anadolu Bölgesi’nde Bitlis sınırlarında yer alan bir stratovolkandır. Türkiye'de kaydedilmiş son volkanik patlama, M.S. 1441 yılında Nemrut’ta gerçekleşti.
- Volkanik patlama sonrası Nemrut Krater Gölü oluştu.
- Lav akıntıları ve kül tabakası çevre bölgelere yayıldı.
- Patlama sonrası bölgedeki aktif volkanik hareketlilik azaldı.
Nemrut Yanardağı, günümüzde hala potansiyel olarak aktif kabul edilen volkanlar arasında yer almaktadır.
5. Karacadağ Volkanı (Yaklaşık 10 bin yıl önce)
Diyarbakır ile Şanlıurfa arasında yer alan Karacadağ Volkanı, Türkiye’nin bazaltik lav akıntıları ile ünlü volkanlarından biridir.
- Son büyük patlaması yaklaşık 10 bin yıl önce gerçekleşti.
- Lav akıntıları geniş alanlara yayıldı ve bazalt platosu oluşturdu.
- Patlama sonrası bölgede geniş volkanik düzlükler oluştu.
Karacadağ Volkanı, yüksekliği nedeniyle Anadolu'daki en geniş bazaltik alanlardan birini oluşturmuştur.
4. Erciyes Dağı (Yaklaşık 30 bin yıl önce)
Kayseri’de bulunan Erciyes Dağı, Türkiye’nin en yüksek dağlarından biri olup geçmişte aktif bir yanardağdı.
- Son büyük patlaması yaklaşık 30 bin yıl önce yaşandı.
- Bu patlamalar sonucu Erciyes’in bugünkü konik yapısı oluştu.
- Lav akıntıları ve küller çevredeki ovaya yayıldı.
Günümüzde Erciyes aktif olmayan bir yanardağ olarak kabul edilse de jeotermal kaynakları ve jeolojik yapısı hala volkanik geçmişini yansıtmaktadır.
3. Hasan Dağı (Yaklaşık 8 bin yıl önce)
Aksaray ve Niğde sınırlarında yer alan Hasan Dağı, Neolitik Çağ’da (yaklaşık 8 bin yıl önce) patlamış bir stratovolkan olarak bilinmektedir.
- Çatalhöyük'te bulunan antik duvar resimlerinde, Hasan Dağı'nın patlaması resmedilmiştir.
- Bu patlamalar sonucu geniş lav akıntıları ve volkanik küllü araziler oluştu.
- Hasan Dağı, günümüzde hareketsiz olsa da, halen potansiyel risk taşıyan volkanlar arasında sayılmaktadır.
2. Süphan Dağı (Yaklaşık 100 bin yıl önce)
Van Gölü’nün kuzeyinde bulunan Süphan Dağı, Türkiye’deki en büyük üçüncü dağ olup bir stratovolkan özelliği taşımaktadır.
- Son büyük patlaması yaklaşık 100.000 yıl önce yaşandı.
- Patlama sırasında püsküren lavlar, çevrede volkanik platolar oluşturdu.
- Volkanik hareketliliğin azalmasıyla Süphan Dağı günümüzde sönmüş bir yanardağ haline geldi.
1. Ağrı Dağı (Yaklaşık 1 milyon yıl önce)
Türkiye'nin en büyük volkanik dağı olan Ağrı Dağı'nın son patlaması yaklaşık 1 milyon yıl önce gerçekleşti. Ağrı Dağı, günümüzde sönmüş bir yanardağ olarak kabul ediliyor.
- Patlamalar sonrası devasa bir volkanik koni oluştu.
- Lav akıntıları geniş alanlara yayıldı ve dağın bugünkü kütlesi ortaya çıktı.
- Volkanik patlamalar sonucu oluşan kalın lav tabakaları, dağın etrafındaki yüksekliği artırdı.
Ağrı Dağı, Türkiye’deki en büyük volkanik yapı olarak öne çıkıyor ve geçmişte yaşanan büyük patlamalar sonucu bugünkü yüksekliğine ulaştığı biliniyor.
