Türkiye'nin köklü eğitim geçmişi, modern üniversite anlayışına geçişle birlikte daha da zenginleşmiştir. Ülkemizdeki ilk üniversitelerin kuruluşu, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerine ve Cumhuriyetin ilanıyla başlayan yeni bir döneme denk gelir.
Türkiye'nin en eski üniversiteleri, yükseköğretimin temelini oluşturmuş ve günümüzdeki kurumların gelişimine öncülük etmiştir.
Türkiye'nin En Eski Üniversiteleri
Türkiye'de üniversitelerin kökenleri oldukça eski dönemlere dayanır. Ancak modern anlamda bir üniversitenin ne olduğu ve kuruluş süreçleri zamanla değişmiştir.
Kökleri en eski üniversite olarak İstanbul Üniversitesi gösterilir. Fatih Sultan Mehmet'in 1453'te İstanbul'u fethetmesinin ardından Fatih Külliyesi'ni kurmasıyla başlayan bu eğitim geleneği, yüzyıllardır farklı evrelerden geçerek günümüzdeki İstanbul Üniversitesi’ne dönüşmüştür.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) gibi bazı diğer kurumların de özü Osmanlı dönemine dayanmaktadır. Bu üniversitelerin kuruluş tarihleri ve eğitim verdiği alanlar zaman içinde değişse de önemli katkılar sağladıkları bir gerçektir.
Yükseköğretim tarihinde önemli bir yere sahip olan Türkiye’deki en köklü üniversiteler, geçmişleri ve sundukları eğitim kalitesi ile dikkat çekmektedir.
Bu üniversiteler sadece eğitim kurumları olmakla kalmayıp ülkenin kültürel, sosyal ve bilimsel gelişimine de çeşitli değerler katmışlardır.
Türkiye'nin en eski üniversiteleri şu şekilde sıralanabilir:
- İstanbul Üniversitesi
- İstanbul Teknik Üniversitesi
- Ankara Üniversitesi
- Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Karadeniz Teknik Üniversitesi
İstanbul Üniversitesi
Türkiye'nin en eski ve köklü üniversitesi olan İstanbul Üniversitesi, 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulan Fatih Külliyesi'ne dayanmaktadır.
Eski adı İstanbul Darülfünunu’dur. 1933 yılında resmi olarak üniversite statüsü almıştır. Uzun yıllar boyunca birçok alanda önemli bilim insanlarına ev sahipliği yapmış ve Türk yükseköğretiminin temelini oluşturmuştur.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)
İstanbul Teknik Üniversitesi, 1773 yılında kurulan Mühendishane-i Ber-i Hümayun'a dayanmaktadır.
Türkiye'nin en eski üniversiteleri arasında mühendislik eğitiminin başlangıcı olarak kabul edilen bu kurum 1944 yılında bugünkü adını almıştır. Ülkenin sanayileşmesinde ve teknolojik gelişmesinde büyük rol oynamıştır.
Ankara Üniversitesi
Ankara Üniversitesi, 1946 yılında kurulmuş olup Türkiye Cumhuriyeti'nin başkentinde yer alması sebebiyle kıymetli bir yere sahiptir.
Hukuk, dil ve tarih-coğrafya, fen ve tıp fakülteleri ile başlayan üniversite günümüzde birçok farklı alanda eğitim vermektedir.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Türkiye'nin en saygın sanat eğitim kurumlarından biridir.
1882 yılında Osman Hamdi Bey tarafından kurulan üniversite, başlangıçta Sanayi-i Nefise Mektebi adıyla faaliyet göstermiştir. Günümüzde ise Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olarak anılmaktadır.
Üniversite; mimarlık, güzel sanatlar, tasarım ve sahne sanatları gibi alanlarda eğitim vermektedir.
Türkiye'nin sanat ve kültür hayatına katkılarda bulunmuş, birçok ünlü sanatçı ve mimara ev sahipliği yapmıştır. Tarihi binaları ve sanat dolu atmosferi, öğrencilere eşsiz bir eğitim süreci sunmaktadır.
Karadeniz Teknik Üniversitesi
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ), Türkiye'nin en eski üniversiteleri arasında yer alır. 20 Mayıs 1955 tarihinde Trabzon'da kurulmuştur. Ülkemizin ilk teknik üniversitelerinden biri olma özelliği taşır.
İstanbul ve Ankara dışında kurulan ilk üniversite olmasıyla da ayrı bir öneme sahiptir. KTÜ; mühendislik, fen bilimleri, sosyal bilimler ve sağlık bilimleri gibi birçok alanda lisans, yüksek lisans ve doktora programları sunmaktadır.
Üniversite, güçlü akademik kadrosu, modern laboratuvarları ve geniş kütüphanesiyle öğrencilere kaliteli bir eğitim imkânı yaratır.
Türkiye'nin ilk teknik üniversitelerinden biridir. Özellikle maden ve metalürji alanlarında çalışmalara imza atmıştır.
Türkiye’de İlk Üniversite Ne Zaman Kuruldu?
Türkiye'de modern anlamda bir üniversitenin kurulması 19. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleşmiştir. İstanbul Üniversitesi, 1933 yılında resmi olarak kurulmuş olup Türkiye'nin en eski üniversiteleri sırasında birinci olarak kabul edilir.
Ancak üniversitenin kökenleri Osmanlı dönemindeki medreselere kadar uzanmaktadır.
Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulan Fatih Külliyesi bu bağlamda bir dönüm noktası olarak gösterilebilir.
1933 yılından sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin farklı şehirlerinde yeni üniversiteler kurulmuş ve yükseköğretim sistemi geliştirilmiştir. Bu sayede günümüzde yüzlerce üniversiteye sahip olan büyük bir yükseköğretim sistemine sahiptir.
Türkiye’de Kaç Üniversite Var?
Türkiye'de üniversite sayısı sürekli değişkenlik gösterse de 2024 yılı itibarıyla yaklaşık 209 civarında üniversite bulunmaktadır. Bu üniversiteler devlet üniversiteleri ve vakıf üniversiteleri olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmaktadır.
Türkiye’deki devlet üniversiteleri, bütçesi devlet tarafından karşılanan ve yönetimi devlet tarafından yapılan üniversitelerdir. Vakıf üniversiteleri ise özel kuruluşlar tarafından kurulan ve yönetilen kurumlardır.
1980'li yılların ortalarından itibaren 1982 yılında yapılan düzenlemelerle birlikte üniversite sayısında bir artış yaşanmıştır. Bu artış, yükseköğretime erişimi kolaylaştırmayı amaçlayan bir politika değişikliğinin sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Türkiye’deki üniversitelerin sayısı ve dağılımı hakkında güncel bilgiye ulaşmak için Yükseköğretim Kurulu (YÖK) gibi resmi kaynakları takip edebilirsiniz.
YÖK'ün web sitesinde üniversitelerin listesi, yerleri ve sundukları programlar hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Türkiye’nin En İyi Üniversiteleri
Her kurumun kendine özgün nitelikleri ve sunduğu imkanlar mevcuttur. Sıralama olmadan en iyi üniversiteler listesi aşağıdaki gibidir.
- Boğaziçi Üniversitesi: İstanbul'da yer alır. Özellikle sosyal bilimler ve mühendislik alanlarında güçlü programlara sahiptir. Üniversitenin modern kampüsü ve uluslararası öğrenci topluluğu vardır.
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ): Ankara'da bulunan ODTÜ; mühendislik, fen bilimleri ve sosyal bilimler alanlarında Türkiye'nin en iyi üniversitelerinden biri olarak kabul edilir. Güçlü araştırma altyapısı ve girişimcilik ekosistemi öne çıkar.
- İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ): teknik anlamda Türkiye'nin en eski üniversitelerinden biridir. Mühendislik ve mimarlık alanlarında köklü bir geçmişe sahiptir. Tarihi kampüsü ve sanayi ile yakın ilişkileri dikkat çekicidir.
- Koç Üniversitesi: Özel bir üniversite olarak kurulmuş olup işletme, ekonomi ve sosyal bilimler alanlarında güçlü programlara sahiptir. Üniversitenin İstanbul’daki modern kampüsü ve uluslararası öğrenci topluluğu son derece popülerdir.
- Sabancı Üniversitesi: Disiplinler arası bir yaklaşımla eğitim veren İstanbul’da özel bir üniversitedir. Yenilikçi eğitim modelleri ve güçlü araştırma merkezleri öne çıkar.
- İstanbul Üniversitesi: Geniş bir yelpazede lisans, yüksek lisans ve doktora programları sunmaktadır. Hukuk, tıp, mühendislik, sosyal bilimler, fen bilimleri gibi birçok alanda eğitim verir. Güçlü akademik kadrosu, modern laboratuvarları ve zengin kütüphanesiyle öğrencilere kaliteli bir eğitim imkânı sunmasıyla bilinir.
- Bilkent Üniversitesi: Ankara'da özel bir üniversite olarak kurulmuş olup fen bilimleri ve mühendislik alanlarında efektif programları mevcuttur.
- Hacettepe Üniversitesi: Sağlık bilimleri, sosyal bilimler ve fen bilimleri alanlarında eğitim veren Ankara'da bir devlet üniversitesidir. Sağlık bilimleri fakülteleri ve araştırma merkezleri öne çıkar.
Sık Sorulan Sorular
Türkiye'nin en eski üniversiteleri hakkında bilgi verdiğimize göre diğer merak edilen sorulara geçebiliriz.
1980 Yılında Türkiye'de Kaç Üniversite Vardı?
1980 yılında Türkiye'de tam olarak kaç üniversite olduğu konusunda kesin bir rakam vermek biraz zordur. Çünkü üniversitelerin kuruluş ve kapatılma süreçleri zaman içinde değişiklik göstermiştir.
Tahminde bulunmak gerekirse 1980'li yılların başında Türkiye'de üniversite sayısının 19 civarında olduğu söylenebilir.
Türkiye'nin İlk Üniversitesi Hangisi?
Türkiye'nin en eski üniversitelerinden İstanbul Üniversitesi bir ilk olma özelliği taşır. Osmanlı zamanı ismi İstanbul Darülfünunu olup modern anlamda ilk kuruluşu 1933 yılında olmuştur.
Dünyanın En Eski Üniversitesi Hangisi?
Dünyanın en eski üniversitesi olarak kabul edilen kurum, Fas'ın Fez şehrinde bulunan Karaviyyin Üniversitesi'dir. 859 yılında Fatıma el-Fihri tarafından kurulmuştur.
Hem UNESCO hem de Guinness Dünya Rekorları tarafından dünyanın en eski sürekli faaliyet gösteren eğitim kurumu olarak kabul edilir.
Osmanlı'da İlk Üniversite Nerede Kuruldu?
Osmanlı Devleti'nde modern anlamda ilk üniversite İstanbul'da kurulmuştur.
1900 yılında II. Abdülhamid'in fermanıyla "Darülfünun-ı Şahane" adıyla açılan bu üniversite, günümüzdeki İstanbul Üniversitesi'nin öncülüdür.
Bu yazımızda sizler için Türkiye'nin en eski üniversitelerini sıraladık.
