Günümüzde internetin yaygınlaşmasıyla birlikte siber saldırılar da giderek artıyor. Web sitelerini ve kullanıcıları hedef alan en tehlikeli saldırılardan biri de XSS (Cross-Site Scripting) saldırılarıdır. Bu yöntemle saldırganlar, bir web sitesine zararlı kod enjekte ederek kullanıcıların kişisel bilgilerini ele geçirebilir, oturumlarını çalabilir veya kötü amaçlı yönlendirmeler yapabilir. Peki, XSS saldırıları nasıl gerçekleşiyor ve bu tehditten korunmak için hangi önlemler alınmalı? Önce XSS'in ne olduğuyla başlayalım...
XSS nedir?
XSS (Cross-Site Scripting), web uygulamalarındaki güvenlik açıklarından yararlanarak zararlı kodların çalıştırılmasını sağlayan bir siber saldırı türüdür. Bu saldırı, genellikle JavaScript gibi istemci taraflı diller aracılığıyla gerçekleştirilir ve kullanıcıların hassas bilgilerini ele geçirmek, sahte içerik göstermek veya oturum çalma gibi amaçlarla kullanılır.
XSS saldırıları, web uygulamalarında kullanıcı tarafından girilen verilerin yeterince doğrulanmaması ve filtrelenmemesi nedeniyle gerçekleşir. Özellikle, kullanıcı giriş formları, yorum alanları, arama kutuları veya URL parametreleri gibi dinamik içerik sağlayan alanlar XSS açıkları açısından büyük risk taşır.
XSS türleri nelerdir?
XSS saldırıları, genellikle üç ana kategoriye ayrılır:
1. Saklı (Stored) XSS
Bu tür saldırıda, kötü amaçlı kod doğrudan hedeflenen web sitesinin veritabanına veya sunucusuna kaydedilir. Kullanıcı, saldırıya uğramış sayfaya girdiğinde, zararlı JavaScript kodu otomatik olarak çalıştırılır.
Örnek:
Bir forum sitesinde kullanıcıların yorum yapabildiği bir alan düşünelim. Eğer bu alan gerekli güvenlik önlemleri olmadan çalışıyorsa, bir saldırgan şu kodu yorum olarak ekleyebilir:
<script>;</script>
Bu durumda, sayfayı ziyaret eden herkesin tarayıcısında bu kod çalışır ve kötü amaçlı işlemler gerçekleştirilebilir.
2. Yansıtılmış (Reflected) XSS
Bu tür saldırılarda, kötü amaçlı kod doğrudan hedef web sitesine değil, kullanıcının tarayıcısına yönlendirilir. Saldırgan, kurbanı özel hazırlanmış bir bağlantıya tıklamaya teşvik ederek zararlı kodun çalışmasını sağlar.
Örnek:
Bir arama motoru URL’sinde şu şekilde bir kod yer alabilir:
https://example.com/search?q=<script>;</script>
Eğer web sitesi kullanıcıdan gelen girişleri doğrulamıyorsa, bu kod çalıştırılarak kurbanın oturum çerezleri çalınabilir.
3. DOM Tabanlı (DOM-Based) XSS
Bu saldırı, web sayfasının istemci tarafında çalıştırılan JavaScript kodları üzerinden gerçekleştirilir. Web sayfası, URL’de yer alan veya kullanıcıdan alınan verileri doğrulamadan işlediğinde, saldırganın eklediği zararlı komutlar yürütülebilir.
Örnek:
Bir web sayfası, URL’deki parametreleri kullanarak dinamik içerik oluşturuyorsa, şu şekilde bir saldırıya açık olabilir:
https://example.com/page.html#<script>;</script>
Bu tür saldırılar, tarayıcıda çalışan JavaScript kodunun hatalı bir şekilde veri işlediği durumlarda meydana gelir.
Ne kadar tehlikeli olabiliyor?
XSS saldırıları, birçok farklı amaçla kullanılabilir ve ciddi güvenlik riskleri oluşturur:
- Oturum Çalma: Kullanıcıların oturum çerezleri çalınarak hesaplarına izinsiz erişim sağlanabilir.
- Kimlik Avı (Phishing): Sahte giriş formları oluşturarak kullanıcı bilgilerini ele geçirme girişimleri yapılabilir.
- Kötü Amaçlı Yönlendirme: Kullanıcılar farkında olmadan zararlı web sitelerine yönlendirilebilir.
- Web Sitesi İmajının Zedelenmesi: Ziyaretçiler web sitesinde beklenmeyen uyarılar veya içerikler gördüğünde güven kaybı oluşabilir.
XSS saldırılarından korunma yöntemleri nelerdir?
Web geliştiricileri ve sistem yöneticileri, XSS saldırılarını engellemek için çeşitli güvenlik önlemleri almalıdır:
- Girdi Doğrulaması: Kullanıcıdan alınan verilerin sadece beklenen formatta olduğundan emin olunmalı ve özel karakterler filtrelenmelidir.
- Kod Enjeksiyonunu Engelleme: HTML ve JavaScript kodlarının kaçış (escape) işlemlerinden geçirilerek çalıştırılması önlenmelidir.
from flask import escape
user_input = "<script>;</script>"
safe_input = escape(user_input)
CSP (Content Security Policy) Kullanımı: Tarayıcıların belirli kaynaklardan gelen JavaScript kodlarını çalıştırmasını engellemek için CSP kuralları uygulanmalıdır.
Content-Security-Policy: default-src 'self'; script-src 'self'
- HTTPOnly ve Secure Çerezler: Oturum çerezlerinin JavaScript erişimine kapatılması için HttpOnly ve Secure bayrakları etkinleştirilmelidir.
- Web Güvenlik Duvarı (WAF) Kullanımı: Web uygulamalarına gelen zararlı istekleri filtreleyen güvenlik duvarları XSS saldırılarını engelleyebilir.
XSS saldırıları, web güvenliği açısından büyük riskler oluşturan yaygın bir tehdit türüdür. Özellikle kullanıcı verilerini işleyen web sitelerinin bu tür saldırılara karşı gerekli önlemleri alması kritik öneme sahiptir. Güçlü girdi doğrulama mekanizmaları, güvenli kodlama teknikleri ve tarayıcı güvenlik politikaları ile XSS saldırılarından korunmak mümkündür.