Eğer resmi ya da hukuki bir işiniz olduysa, damga vergisinin ismini çok kez duymuşsunuzdur.
Duymadıysanız bile bir gün bir sözleşme yapmanız gerekirse, ne tür bir sözleşme olduğu fark etmeksizin damga vergisinin ismini duyacağınıza emin olabilirsiniz. Peki nedir bu damga vergisi?
Damga Vergisi Nedir?
Damga vergisi, kişi veya kurum fark etmeksizin yapılan her türlü sözleşmenin sonunda işlem belgelerinin geçerliliğini kayıt altına alan bir vergi türüdür. Bu sözleşmeler kişiyle kişi arasında ya da kişiyle kurum arasında olabilir.
Kâğıt vergisi olarak anılan damga vergisi, bir nevi anlaşmanın devlet nezdinde resmiyete dökülmesidir. Buradaki “kâğıt” metaforiktir. Eskiden sözleşmelerin hemen hemen hepsi kâğıt üzerinde olduğunu düşündüğümüzde böyle bir isimlendirme almış olmasını garipsememek gerekir.
Fakat güncel durumda herhangi bir imza, e-imza içeren belgeden devlet damga vergisi almaktadır.
Bu verginin alınmasındaki ana sebep ise anlaşmayı devlet nezdinde resmi hale getirmektir. Damga vergisi sayesinde yapmış olduğunuz sözleşme belgelendirerek resmi evrak niteliği kazanır.
Unutulmaması gereken şey şudur ki, kişiyle kişi arasında yapılan sözleşmelerde iki taraf da damga vergisi öderken, kişiyle resmî kurumlar arasında yapılan sözleşmelerde sadece kişi vergi ücretini öder.
Damga vergisinin en rahat anlaşılabileceği örnek ise kira ya da kazanç yani maaş sözleşmeleridir.
Damga Vergisi Hesaplanışı
Damga vergisinin ne olduğunu ve niçin alındığını öğrenmiş olduk. Peki bu vergi neye göre, nasıl hesaplanıyor?
Bu konuda ilk bilinmesi gereken nokta damga vergisinin planlanan nüsha sayısına göre alındığıdır. Sahip olmak istediğiniz nüshayla doğru orantılı olarak damga vergisi miktarı artacaktır.
Başka bir deyişle, tek nüsha için 100 Türk lirası ödeyeceksiniz, iki nüsha için 200 Türk Lirası ödeyeceksiniz.
Damga Vergisi Ödeme
Damga vergisi ödemenin iki farklı türü vardır. Bunlar nispi ve maktu ödeme şekilleridir. Eğer sözleşme bir fiyat içeriyorsa, vergi bu fiyata göre hesaplanır ve buna nispi ödeme denir.
Fakat sözleşmede belirtilen bir fiyat söz konusu değilse, farklı sözleşmeler için belirlenmiş olan sabit bir fiyat üzerinden hesaplanır ve buna da maktu ödeme denir.
Damga vergisi hesaplanırken çeşitli vergi dilimleri vardır ve buna göre hesaplamalar yapılır. Yani her anlaşma için aynı oran kullanılmaz, oranlar yapılacak anlaşmalara göre çeşitlilik gösterir.
Damga Vergisi Kanun’u detaylı olarak hangi belgelerin ne kadar vergi gerektirdiği bilgisini içerir. Bazı belge türleri için binlik oranlar kullanılırken bazıları için de yüzlük ya da onluk oranlar kullanılabilir.
Sözleşmeler için damga vergisi oranı binde 9,48’dir, %0,948’dir. Buna göre bir sözleşme yapacağınızda yapmanız gereken tek şey sözleşmenizde, eğer varsa, belirtilen aylık fiyatı yıllık olarak düşünerek sözleşme vergisi oranıyla çarpmak olacaktır.
Eğer burada anlatılanlar çok karışık gözüktüyse gelin basitleştirmek için bir örnek yapalım. Diyelim ki aylık olarak 1000 lira ödeyeceğiniz bir sözleşme imzaladınız. Bunun damga vergisini hesaplamak için öncelikle aylık ödeyeceğiniz miktarın yıllık olarak ne kadar olduğunu bulmanız gerekiyor.
Yani bir ay için bin liraysa, bunu 12’yle çarparak bir senelik ödemeniz gereken fiyatın on iki bin lira olduğunu bulabiliriz. Sonrasında da bunu sözleşme vergisi oranı olan %0,948’le çarparak ne kadar ödeyeceğimizi bulabilir.
(Aylık ödediğimiz ücretin yıllık denk geldiği sayı) * (sözleşme vergi tutarı) = Damga Vergisi
12.000 * 0,948 = 113,76 gibi bir ücrete tekabül eder. Bu toplam ödenecek tutardır. Yani eğer sözleşmede damga vergisini iki tarafında ödeyeceği bahsi geçmişse bu ücreti ikiye bölerek kişi başı ödeyeceğiniz ücreti bulabilirsiniz.
İşte, damga vergisinin ne olduğu ve nasıl hesaplandığı konusunda artık daha fazla bilgi sahibiyiz!
Bundan sonra kira sözleşmelerini, maaş anlaşmalarınızı imzalarken ne kadar vergi vereceğinizi ve bunların kimler tarafından ne kadarının karşılanacağını hesaplayabilirsiniz!
