Kanlı Mary İngiltere tarihinin en bilinen isimlerinden biridir. İsmi birçok efsaneye ve korku hikayesine dönüşen Kanlı Mary, İngiltere tahtının önemli figürlerinden biri olmuştur. Gelin Kanlı Mary kimdir yakından bakalım...
Kanlı Mary olarak anılan I. Mary bu unvanı hak edecek bir zalimdi. İngiltere’de tahta çıkan ilk kadın hükümdar olmasını gölgede bırakacak bir canilik ile tarihe geçti.
Kanlı Mary ve Çocukluğu
En az kendisi kadar kötü bir şöhrete sahip olan babası VIII. Henry’nin Aragonlu Catherine ile olan evliliğinden dünyaya geldi. 1516 yılında doğan Mary’nin tüm kardeşleri bebekken öldü.
Kanlı Mary’nin hayatı daha küçüklükten beri kaosla doluydu. Babası erkek bir varis peşinde koşuyordu. Aynı zamanda Anne Boleyn isimli bir kadına aşık olmasından ötürü Mary’nin annesi Aragonlu Catherine’den boşanmaya çalışıyordu.
Bunu başarabilmek için Anglikanizm kilisesini kurdu. Aragonlu Catherine’den boşandıktan sonra onu ve kızı Mary’i Cambridgeshire'da bir kaleye gönderdi. 1536 yılında Aragonlu Catherine bu kalede hayatını kaybetti.
Bu sürede VIII. Henry çok istediği erkek varise kavuşmuştu. Prens Edward’ın doğması VIII. Henry için muhteşem bir olaydı. Ancak bir erkek varis için İngiltere’yi dinî bir karmaşaya sürüklemesinin ağır bedelleri olacaktı.
VIII. Henry’nin ölmesiyle Prens Edward oldukça fakirleşmiş bir İngiltere devraldı. Ancak tüm sorun kötüleşmiş ekonomi ve borçlardan ibaret değildi. VIII. Henry’nin başlattığı reform hareketi sonuçlanmamıştı.
Ülkede halen kayda değer Katolik bir nüfus vardı. Protestanlığın bir kolu olarak kurduğu Anglikanizm kilisesi ise köklerini çoktan sağlamlaştırmıştı.
Daha çocuk yaşta olan Prens Edward, Anglikan olan ve kazandıkları hakları kaybetmek istemeyen lordların baskısı altında kaldı. Yine aynı lordlar yerlerini koruyabilmek için taht sırasını değiştirdi.
Böylelikle Edward’dan sonra Jane Gray’i tahta çıkarmaya çalıştılar. Prens Edward 1553 yılında daha 15 yaşındayken ölünce Jane Gray tahtın varisi gösterildi. Bu da Mary için bardağı taşıran son damla oldu.
Üvey kardeşi I. Elizabeth ve İngiltere’deki diğer lordlarla büyük bir ordu kurarak Jane Gray’in üstüne yürüdü. Sadece 9 gün tahtta kalabilen Jane Gray tahttan indirildi. I. Mary böylelikle İngiltere tahtına oturan ilk kadın hükümdar olarak tarihe geçti.
Babası VIII. Henry’nin başlattığı reform hareketinden ve bunu destekleyen lordların güç peşinde koşmasından ötürü rahatsızdı. Reform hareketine ve babasının ortaya attığı Anglikanizm’e karşıydı.
Koyu bir Katolik olarak önce kurduğu danışma meclisindeki Anglikanların sayısını azaltarak işe başladı. Ayrıca kendisi yerine Jane Gray’i tahta geçirmeye çalışan lordları idam ettirdi.
I. Mary, İngiltere’deki Katolikliği güçlendirmek için 1554 yılında İspanya Prensi Philip ile evleneceğini duyurdu. Anglikanlar bu duruma tepki gösterse de bunlar I. Mary’i durdurmadı ve İspanya Prensi Philip ile evlendi.
I. Mary bu evliliği boyunca iki kere hamile kalmış olsa da doğuramadı. Birçok kişi için de bu evlilik sadece göstermelikti.
“Kanlı” Unvanını Hak Edişi
I. Mary’i tarihe “Kanlı” olarak geçirecek eylemleri 1555 yılından sonra başladı. Babası VIII. Henry’nin aldığı dinî kararlardan rahatsız olan I. Mary İngiltere’de “Sapkınlık Yasası” isminde bir dizi yasa çıkardı.
Bu yasalar Anglikanları hedef alıyor ve onları en büyük sapkın olarak nitelendiriyordu. Ayrıca kardeşi Edward’ın koyduğu Protestan yasalarını da kaldırarak ülkede Katolikliği güçlendirmeye çalıştı.
Bu yasaların sonucunda Anglikanlar tutuklanmaya başladı. Canterbury başpiskoposu Thomas Cranmer de dahil olmak üzere 300 civarı Anglikan sapkın oldukları gerekçesiyle tutuklandı.
Ardından bu kişiler kazıklara bağlanarak diri diri yakıldı. Yine aynı şekilde bir o kadarı da hapishanelerde öldü. Bu politikaları da Mary’nin “Kanlı” olarak anılmasına sebep oldu. Saltanatı uzun sürmeyen I. Mary 17 Kasım 1558 tarihinde öldü. Yerine üvey kardeşi I. Elizabeth geçti.
I. Mary’nin aksine Anglikan olan I. Elizabeth, Mary’nin aksine daha sevilen bir hükümdar oldu. Ancak Mary gibi davranmaktan geri durmayan Elizabeth, Mary’nin Anglikanlara yaptığına benzer bir baskıyı Katoliklere yapmıştır.
Aynı babanın çocukları olan Edward, Mary ve Elizabeth çocukluklarından ötürü farklı nedimelerin elinde büyüdü. Mary Katolik bir nedime tarafından yetiştirilirken Elizabeth ve Edward da Anglikan bir nedimenin elinde büyüdü.
Eşini boşamak için kendi mezhebini kuran VIII. Henry tüm çocuklarına büyük bir bela bıraktı. Bu üç çocuğu da bu dini karmaşayla uğraşmak zorunda kaldı.
Kanlı Mary Neden Anglikanları Öldürdü?
I. Mary’nin Anglikanları neden öldürdüğü konusunda tarihçiler ortaya farklı fikirler atmıştır. Bazı tarihçiler I. Mary’nin babası VIII. Henry’e nefret dolu olduğunu yazmıştır.
Mary annesinin ölümünden ötürü babasını suçlamış ve başlattığı reform hareketlerine karşı düşmanlık beslemiştir. Tahta çıkmasına engel olmak isteyen Anglikan lordlar ise zaten yanmakta olan bu ateşi iyice körüklemiştir.
Bundan dolayı Mary’nin Anglikanlara karşı başlattığı bu hareket bir çeşit intikam olarak sayılmaktadır.
Bazı tarihçiler ise Mary’nin Katolik adetleriyle Katolik bir nedime tarafından yetiştirilmesini sebep göstermektedir. Aragonlu Catherine de bir Katolik olması Mary’de Katolikliğin kalıplaşmasına sebep olduğu ifade edilmektedir.
Gerçek ne olursa olsun VIII. Henry ile başlayan bu hareket sebebiyle önce Katolik olan Mary Anglikanlara zulmetmiştir. Ardından Mary’den sonra tahta geçen Elizabeth, bir Anglikan olarak Katoliklere zulmetmiştir.
Böylelikle karısından boşanmak isteyen bir adam zincirleme bir reaksiyon başlatarak İngiltere’de uzun süre kanayan bir yara olacak dinî sorunlara önayak olmuştur.