NFT, son yıllarda adını sıklıKla duyduğumuz, popülerliğini arttıran dijital bir üründür. İngilizcesi non-fungible token’ın kısaltılmış hali NFT ‘dir. Motomot çevirirsek Türkçede “değiştirelemez jeton” gibi bir anlama geliyor.
Ancak çok daha güzel bir çevirisi var: Nitelikli Fikri Tapu. Peki bu tapu ne demek? Gelin, beraber inceleyelim…
NFT Nedir?
Nitelikli Fikri Tapu anlamına gelen NFT satın aldığımızda gayrimenkulünüz mu olmuş oluyor? Bu sorunun cevabı hem evet hem hayır.
Peki nasıl? Evet, çünkü NFT’ler gayrimenkul bir değere sahipler. Hayır, çünkü bu sorunun asıl sormak istediği ev, araba vb gibi somut bir şey olup olmadığıyla alakalı.
Somut değilse ne o zaman? Soyut bir şeyi satın almak nasıl mümkün olabiliyor? Mesela sevginin parayla satıldığını gördünüz mü hiç?
Soyut kısmı ise şöyle oluyor: Dijital bir ortamdan dijital bir şekilde alınmış olduğundan soyut bir şey satın almış oluyorsunuz. Elinizle tutabileceğiniz bir ürün değil ancak telefon, bilgisayar gibi teknolojik aletler üzerinden sadece görebileceğiniz, takip edebileceğiniz bir ürün.
Peki tam olarak nedir bu NFT? Dijital bir varlığın benzersiz olduğunu ve bu nedenle hiçbir şeyin yerine geçemeyeceğini onaylan, blok zinciri denilen dijital defterlerde takip edilen, alınıp satılabilen, değeri artabilen, değeri düşebilen bir ürün.
NFT’ler fotoğraf, video ve ses gibi yeniden üretilebilir şeylerden oluşuyor. Normalde dijital ortamda paylaşılmış bir resmin telif hakkı olmazken NFT’lerde durum böyle değil.
Sahibine tapulu olduğundan onun izni olmadan çoğaltmak, paylaşmak gibi eylemler yapmak yasak. Ayrıca blok zincirleri denilen defterler aracılığıyla takip edilebiliyorlar.
NFT’ler genellikle sanat eseriyle ilişkilendirilir ki bu çok haksız bir yorum değil. Çünkü sanat eserleri de tektir NFT’ler de. Tıpkı NFT’ler gibi sanat eserlerinin de bir değeri vardır. Yani bir NFT satın almak ile bir sanat eserini satın almak arasında temelde bir fark yoktur.
İkisinde de sadece size özel olan, değerli olduğunu düşündüğünüz bir parçayı satın almış oluyorsunuz. Bu esere veya ürüne siz de fiyat belirleyip satabilirsiniz de. Tabii alıcı bulursanız. Farkı ise, birinin dijital olmasıyla alakalıdır.
NFT satışlarıyla sanat eserlerinin bir diğer önemli farkı da komisyondur. Yani NFT’ler onu yaratan kişiyi unutmayarak ilerde gerçekleşecek her satıştan komisyon da kazandırır. Sanat eserleri ise satıldıkları andan itibaren tamamen satın alan kişiye ait olduğundan bir sonraki satışlar sanatçıyı hiç ama hiç ilgilendirmez.
Öncelikle NFT satın almak, normal bir ticaret gibi parayla veya altınla yapılan bir alışveriş değildir. Sadece kripto para kullanarak satın alabileceğiniz ürünlerdir. Bunun için de ilk olarak yapacağınız şey kripto para cüzdanı açmak olmalıdır.
NFT’ler koleksiyonculuk kavramına yeni bir bakış açısı getirerek insanları etkiliyor. Koleksiyonerler bu NFT’leri alıp satabiliyorlar. Peki nerden yapılıyor bu alışverişler? Dijital NFT pazarları bu işlemler için kullanılıyor.
Bunlardan bazıları şunlardır: OpenSea, Rarible, SuperRare, Axie Infinity Marketplace, Mintable Nifty Gateway, Foundation, BakerySwap.
Eğer NFT ile uğraşmak istiyorsanız bu platformları kullanabilirsiniz.
NFT ve Yatırım
NFT almak bir yatırım mıdır? Bu soruya cevap vermek çok zor. uan bir NFT piyasası var evet ancak ilerde bir gün bu piyasa çökerse, artık NFT’lere talep olmazsa ya da devlet eliyle alış ve satışları durdurulsa ne olur bilinmez.
Ancak dijital olduğu için birçok kişi NFT’lerin geleceğin tapuları olduğunu da düşünüyor. Yatırım araçları tarih boyunca hep değişiklik gösterdi. Her dönem belki de daha teknolojik şeyler bir yatırım aracı oldu.
Örneğin; deve ve at bir yatırım aracı iken otomobiller çıktığında atların ve develerin yerini aldı. Ama insanların hep yatırım yaptıklarını, geleceklerini düşündüklerini ve planladıklarını, ayrıca NFT’nin de diğer yatırım araçlarına kıyasla daha teknolojik bir şey olduğunu göze alırsak bir yatırım aracı olarak kabul edebiliriz.