Tarihimize damga vuran olaylardan biri olarak bilinen Genç Osman’ın öldürülmesi vakası seneler geçmesine rağmen oldukça merak edilip araştırılıyor. Herkes tarafından bilinen bu trajedinin sebebini sizin için araştırdık…
Genç Osman Neden Öldürüldü?
Osmanlı tarihinde birçok trajik olay yaşandı. Bunlar trajik olaylar arasında en bilinenlerden biri de Genç Osman’ın öldürülüşü oldu. Peki Genç Osman neden öldürüldü? Gelin, yakından bakalım...
Genç Osman’ın Tahta Çıktığı Siyasi Ortam
17. Yüzyılın başlarına gelindiğinde Osmanlı Dönemi halen tüm ihtişamı ile Avrupa’nın karşısında kale gibi duruyordu. Ancak bu ihtişam dışarıya karşı olan bir durumdu.
Çünkü Osmanlı o sırada bazı iç karışıklıklar ile mücadele ediyordu. Kanunî Sultan Süleyman’dan kalan miras yavaşça soluyordu. Bununla beraber atalarının aksine keyfine düşkün padişahlar da iç siyaseti takip etmiyordu. Özellikle Yeniçerilerin iç siyasete müdahale etmeleri ve asi tavırları uzun vadede devletin başını çok ağrıtacak bir sorundu.
Böyle bir siyasi ortamda tahta geçen II. Osman, tahtı amcası I. Mustafa’dan devraldı. Tahta geçtiği zaman daha 13 yaşında olması sebebiyle kendisi tarihe “Genç” unvanı ile geçti. Gelin genç Osman’a yakından bakalım...
Genç Osman Kimdir?
II. Osman 3 Kasım 1604 tarihinde İstanbul’da doğdu. Babası I. Ahmed ve Mahfîrûz Sultan’ın doğan ilk oğlu oldu. Bu sebeple I. Ahmed oğluna devletin kurucusu olan Osman Gazi’nin ismini verdi.
I. Ahmed tahttayken kardeş katlini önlemek için “Ekber ve Erşed” sistemini getirdi. Böylelikle normalde babası yerine tahta geçmesi gereken II. Osman yerine amcası I. Mustafa tahta çıktı.
Ancak I. Mustafa’nın hükümdarlığı uzun sürmedi. 96 gün sonra akli dengesi yerinde olmadığı iddia edilerek tahttan indirildi. Böylelikle II. Osman 13 yaşında Osmanlı tahtına geçmiş oldu.
Genç Osman’ın Tutumu
Amcası yerine tahta geçen II. Osman hem amcasının tahttan indiren hem de İstanbul’da taşkınlıklar yapan Yeniçerilere karşı bir tavır aldı. Bu duruma bir dur demek ve orduda intizamını sağlayarak taşrada bulunan kuvvetlerin durumunu düzeltmek istiyordu.
Askerleri teftiş edebilmek için sık sık kıyafet değişitirip İstanbul’da askerlerin gittikleri yerlere baskınlar düzenliyordu. Yakalananlara da ağır cezalar veriliyordu.
Ancak Yeniçeriler ve II. Osman arasındaki kırılma Lehistan Savaşı ve onu takip eden olaylarda gerçekleşti. Lehistan Savaşı’nın başarısızlıkla sonuçlanmasında askerlerin gayretsizliği sebep olarak görülüyordu.
Bunun için orduyu reforme etmek isteyen II. Osman tam anlamı ile Kapıkulu Ocakları’nı karşısına aldı. Bu dönem askerlerin padişaha olan tepkisi çok büyük boyutlarda değildi.
Padişah ve Ocak Karşı Karşıya
Ancak 1621 yılında Hotin Savaşı’na giderken II. Osman’ın aldığı sert önlemler, yanlış kararlar ve idam kararları olayların fitilini ateşledi. Bu olaydan sonra Ocak, II. Osman’ı yakından takip etmeye başladı. O sırada II. Osman da Ocak’ı dağıtabilmek için Anadolu’ya geçip kendisine bir ordu toplamak istiyordu.
Hacca gitmeyi bahane ederek gizlice ordu toplamayı planlayan II. Osman’ın bu planı daha İstanbul’dan ayrılmadan evvel duyuldu. Bu da Yeniçerilerin isyanını ateşledi.
Sarayı basan Yeniçeriler II. Osman’ı tahttan indirerek yerine daha önce tahttan indirdikleri I. Mustafa’yı geçirdi. Sadece bununla yetinmeyen Yeniçeriler II. Osman’ın kendilerine teslim edilmesini de istedi. Hatta bunun için Genç Osman’ı koruyan Yeniçeriağası Ali Ağa’yı da katlederek öldürdüler.
Genç Osman Nasıl Öldürüldü?
II. Osman’ı ele geçiren Yeniçeriler onu bir beygire bindirip Yedikule Zindanları’na götürdü. Yol boyunca hakaretler ve küfürler savurdular. Hatta bazı kaynaklar baldırlarını sıkarak taciz ettiklerini de iddia ediyor.
Yedikule Zindanları’ndaki mahkumiyeti boyunca Yeniçeriler II. Osman’a çeşitli derecelerde işkenceler etti. Bu işkencelere cinsel tacizlerin ve hayalarının sıkılmasının da dahil olduğu biliniyor.
Yapılan bu işkencelerin ardından II. Osman 1622 yılında henüz 17 yaşındayken kement ile boğularak öldürüldü. Öldürüldükten sonra kulağı kesilerek I. Mustafa’nın annesine yollandı.
Genç Osman Neden Öldürüldü?
Genç Osman’ın öldürülme sebebi olarak yapmak istediği reformlar gösterilebilir. O dönem fazlaca güçlendiğini düşündüğü Yeniçeri Ocağı’nın hem saray için hem de sivil halk için tehdit oluşturuyordu.
II. Osman da bundan rahatsızdı ve orduda nizamı tekrar sağlamak istiyordu. Hatta bunun için gerekiyorsa kendine ait bir ordu kurmayı da göze aldı. Ancak kendisinin bu hareketleri Yeniçeriler tarafından öğrenildi. Bu da hayatına mal oldu.
Genç Osman’ın İntikamını Kim Aldı?
Genç Osman’ın böyle vahşice öldürülmesine halktan ve yönetici kesimden büyük bir tepki gösterildi. Ancak Yeniçerilere karşı harekete geçebilen sadece tek bir kişi oldu.
Erzurum Valisi Abaza Mehmed Paşa, Genç Osman’a yapılanlardan sonra Yeniçerilere karşı bir savaş girişti. Sekbanları yanına alarak tüm Anadolu’da yakaladığı Yeniçerileri öldürdü.
Yeniçerilerin baskısı üzerine İstanbul tarafından durdurulan Abaza Mehmed Paşa, İstanbul’a çağrılarak onur konuğu gibi ağırlandı. Cezalandırılmasını bekledikleri Abaza Mehmed Paşa’nın böyle karşılanması Yeniçerileri rahatsız etti.
Siyasi baskılar ve komplolar ile önceden korunan Abaza Mehmed Paşa bu sefer saray tarafından Yeniçerilere teslim edildi. Ardından Abaza Mehmed Paşa Yeniçerilerin elinde katledildi. Görkemli bir cenaze ile defnedildi.
Yeniçerilerin taşkınları II. Osman veya Abaza Mehmed Paşa ile bitmedi. 1622 yılından sonra Yeniçeriler her geçen sene daha fazla taşkınlık yapmaya başladı.
II. Osman’dan sonra Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmaya çalışan padişahlar oldu. Hepsi II. Osman’ın korkunç kaderini paylaşmamış olsa da Yeniçeriler tarafından engellendi.
Yeniçeri Ocağı’nı kaldırabilmek 200 sene sonra mümkün olacaktı. Uzun süre yapılan zekice planlamalar ve dikkatli adımlar ile II. Mahmud 200 senelik intikamı aldı. 1826 yılında Yeniçeri Ocağı’nı topa tuttu.
Etrafa saçılan Yeniçeriler haklarında çıkarılan ölüm emri ile sivil halk tarafından katledildi. Böylelikle zamanla yozlaşan ve devletin başına bela olan Yeniçeri Ocağı son buldu.
