Küfür, insanlık tarihi kadar eski bir olgu. Duygularımızı ifade etmenin uç noktalarından biri olan küfür, öfke, şaşkınlık ya da mizah unsuru olarak yüzyıllardır kullanılıyor. Ancak tarihte ilk küfür ne zaman edildi? Bu sorunun kesin bir cevabı olmasa da en eski yazılı kaynaklar bazı ipuçları sunuyor. Sümer tabletlerinde bulunan hakaret içeren ifadeler, küfürlerin kökenine dair en eski kanıtlardan biri olabilir mi?
Sümerlerde Küfür: İlk Yazılı Hakaretler
Sümerler, M.Ö. 3000 civarında çivi yazısını geliştiren ilk uygarlıklardan biri olarak biliniyor. Sümer tabletlerinde hakaret ve alay içeren ifadelerin bulunması, küfürlerin en eski yazılı örnekleri olarak kabul ediliyor. Özellikle Sümerler arasında sözlü atışmaların ve mizahi aşağılama ifadelerinin sıkça kullanıldığı biliniyor. Örneğin, bir tablette "anneni tanımıyorum" gibi dönemi için ağır sayılabilecek bir söz yer alıyor.
Antik Uygarlıklarda Hakaret Kültürü
Sümerler dışında diğer antik uygarlıklarda da küfür benzeri ifadelerin kullanıldığına dair kanıtlar var:
- Antik Mısır: Firavunlara karşı gelenlerin lanetlendiği yazıtlarda hakaret içeren sözler bulunuyor.
- Antik Yunan: Aristophanes gibi komedi yazarları eserlerinde küfürlü ve aşağılayıcı ifadeler kullanmıştır.
- Antik Roma: Duvar yazıları (graffiti) arasında bolca küfürlü ve hakaret içeren mesajlar keşfedilmiştir.
Antik Roma, küfür kültürünü en geniş şekilde benimseyen uygarlıklardan biri olarak öne çıkıyor. Yazar Mohr'un çalışmaları, Romalıların dobra konuştuğunu ve küfrü, imparatorluğun dört bir yanına yaydığını gösteriyor. Latincenin zengin dağarcığı sayesinde bugüne ulaşan müstehcen kelimeler, Romalılar için yalnızca bir hakaret aracı değil, aynı zamanda askeri güçle bağlantılı bir dil oyunuydu. Romalıların küfürleri, çoğu zaman imparatorluklarının kudretine atıf yaparken, toplumun farklı kesimlerinde mizahi bir unsur olarak da kullanılıyordu.
Orta Çağ'da Küfür ve Dini Etkiler
Elbette dilden “pis kokular yükseldiği” ya da “duvara işeyenlerin” bulunduğu tek yer Antik Roma değildi. Ortaçağ'da, dinin ve Kilise Babaları'nın otoritesine rağmen edepsiz kelimelerin yaygın olduğu biliniyor. İncil çevirilerinde bile bugün galiz kabul edilen ifadelerin bulunduğu, özellikle Latinceden İngilizceye çevrilen metinlerde dikkat çeken kelimelerin kullanıldığı görülüyor. Bu yalnızca dini metinlerle sınırlı kalmayarak, o dönemdeki ders kitaplarından sokak isimlerine kadar birçok alanda kendini gösteriyordu. Mohr’a göre, İncil’i takip eden bazı dini yeminler bile müstehcenliğin dini yorumuna karşılık gelebilecek kadar ileri gidiyordu.
"İlk Küfür Kimden Geldi?"
Küfürlerin yazılı tarihten çok daha önce, sözlü olarak ortaya çıktığı düşünülüyor. İnsanlar iletişim kurmaya başladıkları ilk anlardan itibaren, güçlü duygularını ifade etmek için sert ve vurucu kelimeler kullanmış olabilirler. Ancak yazılı tarihte küfürlü ifadelere ilk kez Sümerler döneminde rastlanması, bu konuda bize en eski ipuçlarını veriyor.